‘Veel geblaat, weinig wol’: Regeerakkoord over Midden-Oosten geanalyseerd

Minister van Buitenlandse Zaken Maxim Prévot, een notoir criticus van Israël, presenteert het jongste akkoord over het Midden-Oosten als een overwinning over de hele lijn. Wie echter de details bekijkt, ziet dat dit allerminst het geval is. Wij keken het document in dat door de partijen werd goedgekeurd en maakten de volgende analyse.

Erkenning Palestina in september? Toch niet. Tijdens de Algemene Vergadering in september zal België Palestina niet als onafhankelijke staat erkennen. Wel zal ons land de New York Declaration ondertekenen, een belofte met een stappenplan richting een tweestatenoplossing.
Daarna volgen nog twee belangrijke momenten: zodra de laatste gijzelaar in Gaza is vrijgelaten en wanneer terreurgroepen geen rol meer spelen in Gaza, kan er een erkenning komen maar zonder operationele stappen. Dat betekent enkel erkenning op papier, dus geen ambassade, geen handelsakkoorden en geen verdragen. Een echte erkenning volgt pas wanneer de voorwaarden van de New York Resolution zijn vervuld. Dat impliceert onder meer dat Arabische landen Israël erkennen en dat er een akkoord is over de grenzen – wat Israël dan ook moet goedkeuren. Met andere woorden: dat is niet voor meteen.

Sancties tegen kolonisten. Het akkoord voorziet sancties zoals inreisverboden en financiële beperkingen tegen “gewelddadige kolonisten” (én tegen Hamasleden). Toch is dat helemaal geen nieuws, want er bestaat reeds een Europese sanctielijst die in de hele EU geldt. Er komen wel inreisverboden tegen de extreemrechtse ministers Smotrich en Ben-Gvir. Het plan om ook Defensieminister Yisraël Katz (Likud) te viseren, haalde het niet.

Wapenverbod. Ook hier geen verrassingen. Sinds 2009 zijn de regio’s bevoegd en worden er geen exportlicenties meer afgeleverd voor landen in actieve conflicten. Belangrijker is dat België wél nog wapens en munitie zal blijven aankopen uit Israël “wanneer er geen gelijkwaardige alternatieven bestaan”. En dat is vaak het geval, want Israël is op veel militaire vlakken pionier. Zeker voor munitie, waar in heel Europa een nijpend tekort heerst.

Visums. Israëli’s die in de nederzettingen wonen (dus niet de rest) zouden geen visa voor langdurig verblijf meer krijgen voor ons land, aldus Prévot. Maar in de kernnota staat enkel dat er een “juridische analyse” zal worden uitgevoerd “teneinde te onderzoeken in hoeverre” dit haalbaar is. Met andere woorden: daar zijn we nog lang niet. Bovendien kan wie een visum voor een ander EU-land krijgt, zonder probleem ook België binnen.

Consulaire diensten. Minister Prévot kondigde aan geen consulaire diensten meer te voorzien voor Belgen die in de nederzettingen wonen. Bij nader inzien klopt daar weinig van. Alle wettelijke consulaire bijstand blijft gegarandeerd – zoals het registreren van geboorten en overlijdens of het vernieuwen van paspoorten, werd ons bevestigd op hoog niveau. Enkel “bijkomende dienstverlening”, zoals juridisch advies, wordt niet langer geboden. In de praktijk was dit overigens al zelden tot nooit het geval en verandert er dus niets.

Importban. Er zou een nationale ban komen op “goederen die geproduceerd, ontgonnen of verwerkt zijn in de bezette gebieden”. Maar in de kleine lettertjes van het akkoord staat dat verschillende ministers eerst een Koninklijk Besluit hierover moeten uitwerken. Bovendien spreken we hier enkel over een importverbod en dus niet over een verkoopverbod. Producten die via andere EU-landen (zoals Hongarije of Duitsland) België binnenkomen, vallen daar niet onder. Ook opvallend: het gaat enkel om producten vervaardigd door de “bezettende macht” – dus Israëlische staatsbedrijven. Privéfirma’s actief in de nederzettingen vallen daar blijkbaar niet onder.

Vervolging van Belgen. Minister Prévot wilde aanvankelijk àlle Belgen vervolgen die dienen in het Israëlische leger of die in nederzettingen wonen. Dat is er niet gekomen. We komen dus gewoon terecht bij het reguliere strafwetboek. Indien een Belg (of niet-Belg die in ons land gedomicilieerd is), zich schuldig maakt “aan ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht”, kan die persoon vervolgd worden. Maar dat geldt voor misdrijven overal ter wereld en is dus niet beperkt tot het Midden-Oosten. Ook hier verandert er in de praktijk niets. Bovendien is zo’n vervolging terecht: wie onschuldige mensen bewust vermoordt, waar ook ter wereld, moet vervolgd worden.

Beperking van overvluchten. Verzoeken van de Israëlische autoriteiten voor militaire overvliegvergunningen zullen geweigerd worden, en dit “zolang het conflict voortduurt”. (Hopelijk is dat na de verovering van Gaza-stad binnen enkele maanden voorbij.) Bovendien geldt dit enkel voor Israëlische vluchten (gemiddeld één per jaar) en niet voor Amerikaanse militaire transporten. Daarnaast weten we dat België op de wereldkaart piepklein is; een omweg via een buurland lost dit probleem meteen op.

Maatregelen tegen Iran en extremisme. Naast maatregelen tegen Israël bevat het akkoord ook scherpe taal richting Iran: België steunt de snapbacksancties, wil de Revolutionaire Garde op de terreurlijst plaatsen, de politieke tak van Hezbollah verbieden en in eigen land antisemitisme en extremisme actiever bestrijden.