Verkiezingen: Partijen over antisemitisme en herinneringseducatie

Joods Actueel vroeg volgende vragen aan de Europese lijsttrekkers van de grote partijen. De antwoorden worden gepubliceerd in de volgorde zoals die door de officiële lijstrekking werd bepaald.

Vragen:
1.Er wordt momenteel over geheel Europa een groeiend antisemitisme vastgesteld. Moet Europa hier tegen optreden? Zo ja. Hoe?
2.De hedendaagse jeugd weet steeds minder over de Holocaust. Vindt u dit gevaarlijk? Wat kan er binnen Europa aan gedaan worden?

Kathleen Van Brempt (SP.a – Lijst 1)
1.Absoluut, Europa en haar lidstaten hebben de opdracht om op te treden tegen elke vorm van discriminatie en racisme, dus ook tegen antisemitisme. Europa heeft hierin een dubbele rol: strijden tegen discriminatie die voortvloeit uit antisemitisme én de denkbeelden helpen doorprikken die aan de basis liggen van antisemitische gevoelens.Het is uiteraard onrechtvaardig als mensen worden gediscrimineerd op basis van hun afkomst of religie. Europa heeft daarom terecht een doorgedreven antidiscriminatie regelgeving. Als Vlaams minister van Gelijke Kansen heb ik dan ook deze wetgeving vertaald naar het Vlaamse niveau in het gelijke kansen en behandelingsdecreet. Bovendien heb ik fondsen vrijgemaakt om in elke centrumstad een laagdrempelig Meldpunt Discriminatie op te starten. Omdat ik niet geloof in een maatschappij van rechtbanken alleen, via de meldpunten kunnen we ook preventief en bemiddelend optreden.
Antisemitisme kun je echter niet zomaar gelijk schakelen met discriminatie. Antisemitisme vloeit voort uit vooroordelen en stereotype denkbeelden over de joodse cultuur. Daarom pleit ik ervoor om kinderen van jongsaf in contact te brengen met andere culturen zoals de joodse. Onbekend is immers al te vaak onbemind. Europa kan hier zeker een rol in spelen met bijvoorbeeld haar uitwisselingsprojecten en culturele samenwerkingen.

2.Uiteraard vind ik het belangrijk dat onze geschiedenis levendig wordt gehouden. Wereldoorlog II en het rabiate ongelijkheidsdenken dat toen een verwoestende impact op het joodse volk heeft gehad, maakt essentieel deel uit van onze Europese geschiedenis. Sterker nog, de wortels van de Europese Unie liggen bij de overtuiging dat een oorlog zoals Wereldoorlog II nooit meer mocht gebeuren. Het is dus absoluut noodzakelijk dat onze jongeren de Holocaust blijven herinneren. De Holocaust doet onze jongeren immers beseffen tot welke gruwelijkheden mensen in staat zijn als ze zich verliezen in ongelijkheidsdenken.
Europa staat hier voor een grote uitdaging. Europa moet programma’s subsidiëren die de dialoog tussen alle Europese culturen en religies stimuleert. Bovendien vind ik het een goede zaak dat de Europese Raad op 28 november 2008 besliste dat de lidstaten de ontkenning of minimalisering van genociden zoals de Holocaust moeten verbieden, naar analogie van de Belgische wetgeving. Die ontkenning is immers zo een grove vorm van desinformatie en de Holocaust vergeten of minimaliseren is zo gevaarlijk, dat een verbod te verantwoorden is.
Tot slot wil ik verwijzen naar de opening van de Kazerne Dossin, Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten, dat in 2012 zal opengaan. Dit museum zal ongetwijfeld bijdragen tot de herinnering aan de Holocaust. Naar aanleiding van de verwachte opening van dit museum besliste de Vlaamse Regering bovendien recent dat Vlaanderen wil dat België zich kandidaat stelt om in 2012 voorzitter te worden van de Taskforce for International Cooperation on Holocaust Education, Remembrance and Research. Deze Internationale Taskforce wil blijvende politieke en maatschappelijke aandacht vragen voor de Holocaust in het onderwijs, in het wetenschappelijke onderzoek en in het officiële maatschappelijke leven en dat telkens zowel op niveau van de lidstaten als op internationaal vlak. De Vlaamse Regering besliste daarvoor 300.000 euro vrij te maken.

NELLY MAES (SLP – Lijst 4)
1.Racisme is een misdrijf in België en dient gestraft te worden. Ik ben er voorstander van dat dit in alle EU staten het geval zou zijn. Europa heeft met het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ook mogelijkheden om op te treden. Kritiek op de politiek van de staat Israel mag niet gelijkgesteld worden met racisme.
2.Herinneringseducatie moet uitdrukkelijk tot het opvoedingstraject in alle landen behoren en bevorderd worden door alle instanties die de vredesgedachte bevorderen. De Holocaust moet daarin een belangrijke plaats innemen.

Frieda Brepoels (N-VA – Lijst 5.)
1.Ik beschik niet over onderzoek waaruit blijkt dat antisemitisme in heel Europa is toegenomen. Sommige onderzoekers uit ons omringende landen komen echter tot die conclusie op basis van gegevens van de politie en/of het openbaar ministerie. Als één van de oorzaken wordt de situatie in het Midden-Oosten aangedragen. Voor de N-VA is elke vorm van racisme verwerpelijk en kan het Palestijns-Israëlisch conflict onder geen enkel beding een excuus vormen voor maatschappelijk onaanvaardbaar gedrag tegenover een bevolkingsgroep. Om die reden vroeg voormalig Vlaams Minister van Media, Geert Bourgeois (N-VA) vorig jaar aan de EU om bvb. stappen te ondernemen om de ontvangst van haatzaaiende satellietzenders in Vlaanderen, die uitzenden vanuit Arabische landen, te verhinderen. Europees Commissaris voor Media, Vivianne Reding, maakte hiervan een belangrijk aandachtspunt in een overeenkomst tussen de EU en de Arabische landen rond de Middellandse Zee. Ze riep ook alle lidstaten op om het dossier ter sprake te brengen bij bilaterale ontmoetingen met de betrokken landen. Uit dit concreet dossier blijkt duidelijk dat regelgeving niet altijd het juiste antwoord is maar dat discussie en vooral overleg met de Arabische landen soelaas kan brengen.

2.Ik vind dit inderdaad een gevaarlijke tendens. Hoe langer WO II geleden is, hoe minder vele jongeren ervan op de hoogte zijn en hoe meer zij vrede in Europa als een evidentie beschouwen. Daarom worden tal van initiatieven ondernomen om jongeren bewust te maken van de gevaren van totalitarisme en extremisme. De bevoegdheid voor onderwijs ligt zoals u weet in de eerste plaats bij de Vlaamse Gemeenschap. Daarom heeft de N-VA steeds het voortouw genomen in de verdediging van het geschiedenisonderwijs in Vlaanderen en de ondersteuning van scholen en jeugdwerkers om te reageren tegen racisme, discriminatie en ook antisemitisme. Verschillende nationale overheden ondersteunen bezoeken aan herdenkingsplaatsen en concentratiekampen, volgens mij een must voor alle Vlaamse scholieren. De EU draagt hier eveneens toe bij o.a. door herinneringsprogramma’s te ondersteunen. Ook de kaderbeslissing om racisme en xenofobie te bestrijden en de ontwerprichtlijn inzake antidiscriminatie zijn hierbij belangrijk om aan te stippen. Misschien kunnen meer recente tragedies, o.a. 11/9, eveneens aangegrepen worden om jongeren te wijzen op de desastreuze gevolgen van vreemdelingenhaat?

BART STAES (Groen! – Lijst 6)
1.Er kan in Europa geen plaats zijn voor antisemitisme, rechts-extremisme en racisme. Er is en blijft nood aan een gemeenschappelijke strategie om deze fenomenen te bekampen. Dit zal in de eerste plaats de taak zijn van blijvende vorming, op alle niveaus en Europawijd. De EU-burgers moeten gevormd worden over de Europese geschiedenis en de Europese waarden van vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid, zodat ze sterker gewapend zijn tegen alle vormen van onverdraagzaamheid en gevaarlijk extremisme. Dat is tegelijk ook een actieve burgerschapsvorming voor het leven in een multiculturele samenleving die Europa is. We verwachten dat de EU in het kader van de antidiscriminatiewetgeving actief blijft optreden tegen elke overtreding van die wetgeving. Dat houdt ook in dat wordt opgetreden tegen discriminerende of tot haat aanzettende boodschappen op internet. Organisaties uit de civiele maatschappij die actief werken aan een klimaat waarin antisemitisme, rechts-extremisten en racisme geen plaats hebben, verdienen verdere steun, ook via Europese programma’s.

Advertentie

2. Een actieve kennis over de Holocaust is een noodzakelijk bestanddeel van wat alle Europese burgers, en dus zeker ook de jongeren, moeten weten. Als het zo is dat jongeren hier minder over weten, dan is dat zeker gevaarlijk. Gebrek aan kennis over het verleden is een slechte basis om de toekomst van Europa op te bouwen. Voor ons is de EU nog steeds een vredesproject, en een actieve kennis van de geschiedenis van de 20ste eeuw is daartoe onontbeerlijk. Het is vanzelfsprekend dat op alle niveaus gewerkt wordt aan zo’n actieve kennis. Met de eigentijdse mediamogelijkheden zijn er heel wat mogelijkheden om aan onze jongeren alle nodige informatie ter beschikking te stellen, en dat onder meer binnen het kader van het geschiedenisonderwijs en de maatschappelijke vorming. Al die mogelijkheden moeten actief gebruikt worden. We hopen ook dat een museum als de Dossinkazerne in Mechelen een knooppunt wordt in de vorming en bewustmaking van onze jongeren, samen met reizen naar Auschwitz, die niet mogen worden afgeschaft.

Frank Van Hecke (VB – lijst 7)
1.Het antisemitisme is inderdaad terug van weggeweest in Europa. Deze keer als een (rechtstreeks) gevolg van de massale immigratie van moslims. Als er hier opnieuw antisemitisch geweld plaatsvindt, is dat bijna steeds het werk van allochtonen. Dat antisemitisme heden ten dage in de eerste plaats een immigratieprobleem is, is een waarheid die sommigen maar niet onder ogen willen zien – en uiteraard moet hiertegen worden opgetreden. Mag ik er op wijzen dat het Vlaams Belang de enige partij in het Europees Parlement was die er zich (in 2005!) tegen verzette dat in het EUMC-antisemitismerapport het gevaar dat uitgaat van extreme moslims – die verantwoordelijk zijn voor de overweldigende meerderheid van antisemitische daden in Europa – werd weggemoffeld? Het illustreert andermaal de politieke correctheid én de politieke lafheid. Dissidente standpunten worden genadeloos vervolgd, maar fanatieke allochtonen en het echte racisme worden ongemoeid gelaten.

2.Het spreekt voor zich dat het geen goede zaak is wanneer deze gruwelijke passage uit de Europese geschiedenis uit het collectieve geheugen zou gewist worden, net zomin trouwens als het leed dat zovele andere onschuldigen werd berokkend. Ik denk echter niet dat dit onmiddellijk staat te gebeuren. Voor zover me bekend, wordt aan de Holocaust in het onderwijs de nodige aandacht besteed en kan men er ook de (publieke) media niet van beschuldigen geen aandacht te hebben voor het thema.

Jean Luc Dehaene (CD&V – Lijst 9)
1.Europa heeft al veel gedaan op het vlak van bestrijding van racisme, discriminatie en antisemitisme. Zo nam de Raad onlangs (op 28 november 2008) nog een nieuw Kaderbesluit aan betreffende de bestrijding van bepaalde vormen en uitingen van racisme en vreemdelingenhaat door middel van strafrecht.  In dit kaderbesluit wordt ook de ontkenning van de Holocaust strafbaar gesteld.  De Unie moet erover waken dat de lidstaten dit kaderbesluit correct omzetten in hun nationale wetgeving, met respect voor de vrijheden van meningsuiting en vereniging. Ook op het vlak van discriminatiebestrijding – i.c. op basis van religie – heeft de Unie al belangrijke wetgevende stappen gezet. De richtlijnen waarover een akkoord werd bereikt moeten tijdig en correct worden omgezet en de verschillen tussen de lidstaten moeten worden weggewerkt. Waar de Unie nog een belangrijke rol kan spelen, is in de bestrijding van haatspraak op het internet (bv. via websites) of van kettingmails die haat aanwakkeren ten aanzien van bepaalde bevolkingsgroepen. Dit kan bv. door een Europees Platform op te richten bevoegd voor inbreuken inzake antisemitisme.
CD&V is van oordeel dat de EU een belangrijke en actieve rol te spelen heeft in de bestrijding van antisemitisme, en onderschrijft vroegere, lopende en toekomstige initiatieven in dit verband.  CD&V is bovendien van oordeel dat niet alleen de EU, maar ook andere Europese en internationale organisaties zoals de VN, de Raad van Europa en de OVSE hier een verantwoordelijkheid dragen.

2.”De ervaring van ons, overlevenden van de nazi-kampen, is de nieuwe generaties in het Westen vreemd en wordt hun naarmate de jaren verstrijken hoe langer hoe vreemder. Voor de jonge mensen van de jaren vijftig en zestig waren het dingen van hun ouders: er werd bij hen thuis over gesproken, de herinneringen hadden nog de levendigheid van wat men zelf heeft gezien. Voor mensen van deze jaren tachtig zijn het dingen van hun grootouders: ver, vaag, ‘geschiedenis’.”  Deze vaststelling van Primo Levi (uit “De verdronkenen en de geredden”, 1986) gaat over een verlies. Hoe langer de Tweede Wereldoorlog geleden is, hoe minder betrokkenheid jongeren nog voelen bij de Holocaust.
De herinnering aan de Holocaust moet levendig worden gehouden. Het was een unieke tragedie in de geschiedenis van mensheid. Onderwijs is een belangrijke – zoniet de belangrijkste – manier om de kennis over en gevoeligheid voor de Holocaust door te geven van generatie tot generatie. De in Auschwitz en op zovele andere plaatsen begane misdaden moeten voortleven in het geheugen van toekomstige generaties, als waarschuwing tegen een dergelijke volkenmoord, die voortsproot uit verachting van andere mensen, haat, antisemitisme, racisme en totalitarisme.
Het onderwijs heeft hier volgens CD&V een belangrijke taak te vervullen, zowel in het geschiedenisonderricht als in het bijbrengen van burgerzin. Racisme en intolerantie zijn immers voor een zeer groot stuk gebaseerd op een manifest gebrek aan historische kennis en de instandhouding van incorrecte vooroordelen. CD&V is van oordeel dat de Europese Unie op vlak van onderwijs stimulerend en ondersteunend kan en moet werken ten bate van initiatieven die al in de verschillende lidstaten genomen zijn of daar nodig zijn.
Belangrijk is ook dat Holocaustontkenning strafbaar is, en dus een uitzondering vormt op het basisrecht van vrijheid van meningsuiting. Dit toont aan dat de Holocaust ook op wetgevend gebied de aandacht krijgt die het verdient.

Guy Verhofstadt (Open VLD -Lijst 11)
1.Europa moet een veilige haven zijn voor de Joodse gemeenschap. Het heeft een ondragelijke gedachte dat Joden in Europa zich niet aanvaard of bedreigd zouden voelen omwille van wie ze zijn. Dit druist in tegen de Europese gedachte die de fundamentele rechten van elke Europeaan garandeert.
Elke lidstaat in Europa moet voluit het verzet tegen racisme en antisemitisme onderschrijven. Dat is een van de basisvoorwaarden tot toetreding. De meeste landen hebben dan ook een erg stringente regelgeving daar rond. Maar nog veel belangrijker dan regelgeving is dat de politici van alle niveaus steeds benadrukken dat onverdraagzaamheid en antisemitisme onaanvaardbaar is. Ik heb dat steeds gedaan en zal dat ook blijven doen.

2.Het is erg belangrijk dat jongeren de geschiedenis van Europa goed kennen en dat geldt bij uitstek voor de Holocaust. We moeten de slachtoffers ervan blijven herdenken en de Europese jeugd ook nauw bij deze herdenkingen betrekken. Opdat we nooit zouden vergeten welke gruweldaden er zijn aangericht. De Verklaring van Stockholm uit 2000 blijft dus enorm belangrijk. De overheid moet in zekere zin de rol van de laatste getuigen op zich nemen om te voorkomen dat onze geschiedenis herschreven wordt door revisionisten.
Bovendien is het belangrijk dat we de Holocaust niet alleen herdenken in grote vernietigingskampen als Auschwitz, dat sinds de uitbreiding van de Unie naar Oost-Europa in het hart van Europa ligt. De vernietiging van de zes miljoen Europese Joden gebeurde via een heel netwerk waarin elke lidstaat betrokken was en dus verantwoordelijkheid voor draagt. Daarom is bijvoorbeeld het Joods Museum voor Deportatie en Verzet in Mechelen zo belangrijk, omdat het gemakkelijk bereikbaar is voor jongeren en scholen in heel België.

Advertentie

Jean- Marie Dedecker (Lijst Dedecker  – Lijst 12)
1.De islamisering van Europa zorgt inderdaad voor een opflakkering van het antisemitisme. We mogen dit onder geen enkel beding aanvaarden en ook geen dhimmitudehouding aannemen. De wrijvingen tussen godsdiensten en de brede samenleving kan men niet neutraliseren door het debat te vermijden. Wie zich beroept op de godsdienstvrijheid moet ook kunnen verdragen dat anderen de vrijheid hebben om hun culturele en maatschappelijke verworvenheden te laten primeren op de Bijbel, de Koran of de Thora. De scheiding tussen kerk en staat moet ten allen prijze worden verdedigd en uitwassen als antisemitisme en fundamentalisme moeten bestreden worden.

2.De Holocaust is de zwartste bladzijde uit de westerse geschiedenis. De herinnering aan gruwel uit het verleden levendig houden is een permanente opvoedkundige taak van de democratie. Ze mag echter geen vrijbrief zijn om gruwel van het heden zoals de recente oorlog in Gaza te verdoezelen. Het is verkeerd ons kritisch vermogen uit te schakelen uit latente angst voor verwijten van antisemitisme of racisme. Waar een opinie een delict wordt klopt de dictatuur aan de deur. Niemand bezit het monopolie op de absolute waarheid, en iedere heeft het recht om zijn visie te verdedigen. Dat recht geldt niet voor oproepen tot geweld of tot het plegen van misdrijven.