Wat is antisemitisme?

Van Jodenhaat naar zelfmoordterrorisme
Van Jodenhaat naar zelfmoordterrorisme

Het anders behandelen van Joden dan andere mensen, in het bijzonder het je vijandig opstellen ten opzichte van Joden op grond van vooroordelen, noemt men antisemitisme. Dat gebeurt soms nog steeds, bijvoorbeeld als mensen Joden verwijten dat ze de wereldpolitiek beheersen, terwijl iedereen weet dat dit onmogelijk is voor de 15 miljoen Joden, die er nu nog zijn. Vooral in de Arabische landen hoor je dit soort beledigingen nu nog.

Ook het gezegde dat “de Joden (of Israeli’s) zich even kwalijk opstellen tegenover de Palestijnen, als de Nazi’s in de Tweede Wereldoorlog” is een antisemitische uitlating. Immers Israel is in een strijd verwikkeld met de Palestijnen, waarbij helaas slachtoffers vallen, soms ook onschuldige mensen. Maar het aantal doden (ca 2500) staat niet in verhouding met het aantal vermoorde Joden in 1940-1945. Bovendien hebben de Nazi’s 6 miljoen Joden systematisch vernietigd uitsluitend omdat zij Joden waren, zonder dat er sprake was van enig conflict – terwijl de Palestijnen merendeels vallen bij gevechtshandelingen. Degenen die dit soort kromme vergelijkingen maken, rekenen eventuele fouten van individuele Joden de hele groep aan. Zij overdrijven die fouten tot gigantische proporties en proberen daarmee de hele groep in een kwaad daglicht te stellen. Overigens is normale kritiek op (regeringen van) Israel, zoals je die op andere regeringen en landen kunt hebben, niet antisemitisch.

De term antisemitisme werd voor het eerst gebruikt tussen 1870 en 1880 in Duitsland door W. Marr (o.a. in zijn Antisemitische Hefte, 1879). Hij is voortgekomen uit de 19de-eeuwse taalwetenschap, die een indeling naar talen overbracht op die van volken en rassen en het ontzeggen van bepaalde rechten. Met name in het negentiende-eeuwse Rusland heeft het antisemitisme zich gemanifesteerd in pogroms (het massaal vermoorden en beschimpen van Joden door gewapende bendes). Dat had de emigratie van Joden naar Verenigde Staten tot gevolg – waarbij onderweg nogal wat ‘Oost-Joden’ in Nederland bleven hangen – en de oprichting van zionistische bewegingen, die uiteindelijk tot de stichting van de staat Israël hebben geleid, tot gevolg. Een berucht geval van antisemitisme in het 19de-eeuwse Frankrijk was de Dreyfus-affaire. De Joodse kapitein Dreyfuss in het Franse leger werd ten onrechte van hoogverraad beschuldigd.

De uiterste consequentie van antisemitisme is getrokken door het nationaal-socialisme in Duitsland na de machtsovername van Adolf Hitler in 1933. Via wetgeving (o.a. de Neurenbergse rassenwetten van 1935) werden joodse Duitsers tot rechteloze burgers gemaakt. De discriminatie van joden breidde zich tijdens de Duitse bezetting van een groot aantal West- en Oost-Europese landen ook tot die gebieden uit en heeft uiteindelijk geleid tot de vernietiging van ca. zes miljoen Europese joden in de concentratiekampe, de Holocaust of Sjoa.

Advertentie

Na de Tweede Wereldoorlog hebben zich van tijd tot tijd antisemitische oplevingen voorgedaan, o.a. in Oost-Europa (de anti-joodse artsenprocessen in de Sovjet-Unie [1953], de Slansky-processen in Tsjechoslowakije [1951-1952]), terwijl ook de beperkingen die de Sovjet-Unie oplegde aan de emigratie van joodse burgers als antisemitisme kan worden betiteld. Na de ineenstorting van het communisme zijn in enkele Oost-Europese landen ook rechtsextremistische partijen (o.a. in Rusland) ontstaan die openlijk antisemitische leuzen voeren.

Ook in West-Europese landen en Zuid-Amerika hebben zich na de Tweede Wereldoorlog gevallen van antisemitisme voorgedaan. Schending van joodse begraafplaatsen, bekladding van synagogen en gebouwen van joodse organisaties komen regelmatig voor. In een aantal West-Europese landen zijn in de jaren tachtig, als reactie op de massale immigratie van buitenlanders, rechtsextremistische partijen ontstaan, die vaak ook antisemitische trekken vertonen. In Frankrijk noemde de leider van het Front National, Le Pen, de holocaust “een detail in de geschiedenis”. Door het Israëlisch-Arabische conflict zijn er in tal van Arabische landen antizionistische en antisemitische manifestaties geweest, waardoor een massale emigratie van joden uit Arabische landen naar Israël heeft plaatsgevonden.

De oorzaken voor het antisemitisme worden vaak psychologisch en sociologisch verklaard: antisemitisme is een vorm van haat tegen een minderheid, opgewekt door het feit dat deze zich niet aan de meerderheid wil aanpassen, zwak is en een vreemde groep is. Antisemitisme blijkt vaak de kop op te steken in tijden van crisis (misoogsten, epidemieën, oorlogen of de nasleep daarvan).

Een belangrijke oorzaak van de hardnekkigheid van het antisemitisme is de opstelling van het christendom en met name de Rooms-Katholieke Kerk, die eeuwenlang leerde dat joden verantwoordelijk waren voor de dood van Jezus. Eerst het Tweede Vaticaans Concilie gaf in 1965 na langdurige beraadslagingen een compromisverklaring uit waarin het antisemitisme veroordeeld werd en werd gesteld dat de hedendaagse joden niet verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor de dood van Jezus. Pas in 1993 bij de erkenning van de staat Israël door het Vaticaan werd officieel het antisemitisme veroordeeld. Over de rol van de Rooms-Katholieke Kerk daarin werd echter geen uitspraak gedaan.

Het antisemitisme is door de eeuwen heen gevoed door talrijke geschriften, o.a. van Johannes Chrysostomus, Luther (Von den Juden und ihren Lügen), Bossuet, Wagner, Hitler en Rosenberg. Van grote propagandistische waarde waren ook de Protocollen van de Wijzen van Sion, die onlangs in bewerkte vorm in de serie “Ruiter zonder paard” in Egypte en andere Arabische landen te zien waren . Ook het beeld van joden in de literatuur, van Shakespeare, Dickens, Balzac tot Dostojevski, Gogol, Celine en Fassbinder is vaak karikaturaal geweest. Bron Cidi.nl
[H²O]