Jambon in Den Haag: “Het is een ‘wij’ tegen ‘zij’ verhaal, en deze breuklijn loopt dwars doorheen de moslimgemeenschap”

Naar aanleiding van de berichtgeving over de uitspraken van minister Jambon dit weekeinde in de krant De Standaard, publiceren wij hieronder delen uit de toespraak van de minister van Binnenlandse Zaken enkele dagen geleden in Nederland. Jambon was er te gast op een symposium van het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie over Israël.

Het volledig gesprek kan u lezen in Joods Actueel van 21 april. Zoals te lezen schuwt de minister de straffe uitspraken niet maar zijn de woorden die hij gebruikt veel genuanceerder dan een krantenkop doet vermoeden en leggen ze de vinger wel op een zere wonde.

Toespraak Jambon 30/04/2016: “Dames heren, na de inleiding en de minuut stilte waarvoor ik u dank, zal het u niet verrassen dat voor u de minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid staat van een getormenteerd land. Nooit heb ik in mijn leven iets meegemaakt dat mij op die manier uit mijn lood geslagen heeft. Tientallen doden en honderden gewonden in één klap of in dit geval waren het twee klappen. Dat doet niet alleen iets met een mens maar ik kan u zeggen dat het iets doet met een gehele gemeenschap.

Oorlog tegen getrainde gevechtsmachines
Een kant is bereid voor zijn strijd, voor zijn oorlog te sterven en dat maakt hen tot een moeilijk te bekampen vijand. Maar nogmaals ik ben er rotsvast van overtuigd dat ze ons niet zullen kapot krijgen. Daarvoor zit ons sociaal weefsel, hoe broos het ook is, veel te mooi en veel te subtiel in elkaar. Daarvoor zijn de normen en waarden die wij in het Westen voor ons zelf hebben bevochten veel te krachtig en onsterfelijk.

Maar dat neemt niet weg dat ons aartsmoeilijke tijden staan te wachten. Tijden waarin we allemaal dicht bij elkaar moeten kruipen. Zowel mentaal als fysiek gaan we bewuster moeten omgaan met het maatschappelijk weefsel rondom ons. Zeker in een maatschappij waarin zoveel sub-gemeenschappen met en door elkaar leven. Wat dat betreft wil ik ook hier herhalen wat ik sinds de aanslagen in Parijs al vaak heb gezegd: ja het is mijn vaste overtuiging dat we in een wij-zij verhaal zitten. Wij tegen hen.

Advertentie

Breuklijn doorheen moslimgemeenschap
Maar die ‘zij’ is niet de moslimgemeenschap. Die ‘wij’ is al wie het fundamenteel goed voorheeft met onze waarden en normen: autochtonen, moslims, de joodse gemeenschap en alle andere bevolkingsgroepen. En ‘zij’, dat zijn de criminelen, de gewelddadige extremisten en terroristen. En deze breuklijn loopt dwars doorheen de moslimgemeenschap.

Door de problematiek van de Syriëstrijders de andere foreign fighters en de niets ontziende strategie van IS zijn we in heel Europa deelgenoot geworden aan een oorlog die tot onder onze kerktoren voelbaar is. Dit is voor mij de opdracht van de overheid en van een minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid: ervoor zorgen dat mensen zich zo veilig mogelijk voelen en zich in alle vrijheid kunnen ontwikkelen. De eerste en belangrijkste taak van een overheid is veiligheid garanderen, alleen 100% garantie op veiligheid bestaat nooit.

Balans tussen vrijheid en veiligheid
Het is een kwestie van zoeken naar het best mogelijke evenwicht want niemand heeft zin in een echte politiestaat. We moeten ons ervan bewust zijn dat persoonlijke vrijheid soms in conflict komt met de collectiviteit, zeg maar de samenleving. Bereidheid om met een open geest op zoek te gaan naar nieuwe evenwichten dient zich nu aan. Vandaag ligt de nadruk sterk op het absolute respect voor de privacy. Sommige elementen die tot voor kort onaantastbaar waren, moeten we in de weegschaal durven leggen.

Niet langer iedereen op eender welke werkplek
Molenbeek is ondertussen wereldberoemd geworden, spijtig genoeg in de verkeerde categorie, vandaar het fameuze Plan Molenbeek dat we uitgebreid hebben tot de kanaalzone, waar een achttal Brusselse gemeenten liggen waarvan we weten dat ze een voedingsboden vormen voor het jihadisme. Dat kan ondermeer door in de straten opnieuw Law and Order te brengen en de criminele netwerken te ontwortelen. Het is duidelijk dat deze maatregelen ons kunnen helpen om het net rond de gewelddadige extremisten en criminelen te sluiten.

Als ik zeg beperking van onze persoonlijke vrijheden dan denk ik aan de toegang tot bepaalde gevoelige functies in onze werkomgeving. Eén van de dertig maatregelen gaat daarover: we kunnen ons niet meer permitteren om gelijk wie op gelijk welke post te zetten zonder een degelijke screening. In theorie lijkt deze maatregel een conflict te veroorzaken met het recht op werken, maar het is niet anders.

Gedaan met ‘vrijheid blijheid’
De strijd tegen het terrorisme brengt ook met zich mee dat we als overheid in een vroeger stadium dienen op te treden tegen individuen die blijk geven van extremisme, zelfs op een ogenblik dat stricto senso de strafwet nog niet overtreden is. Betekent dit dat we in een horrormaatschappij terecht komen? Integendeel, mits we maar de juiste evenwichten vinden. De voorbije decennia is de slinger al te vaak richting ‘vrijheid blijheid’ doorgeslagen. En nu moeten we opletten om niet in het andere extreme te verzeilen. Maar het echte horrorscenario is een maatschappij die geleid wordt door IS.

Logge Europese besluitvorming
We gaan onze wetgeving op punt moeten stellen en nog veel meer dan vandaag het geval is en uitgebreider op internationaal vlak samenwerken. Denk nog maar gewoon aan het opzetten van een Europese databank met geregistreerde passagiersgegevens, daar heeft het Europese parlement al twee jaar lang over gedebatteerd terwijl bewezen is dat het in het Verenigd Koninkrijk een zeer adequaat middel was bij het bestrijden van terrorisme.

Advertentie

Nieuw sociaal contract
Geachte toehoorders, de samenleving heeft haar onschuld verloren. Te lang hebben we geleefd in de illusie van het afgeschermde eiland waar vrede een vanzelfsprekendheid is. Het wordt tijd om de wereld rondom ons te aanvaarden zoals ze is, als een combinatie van bijzonder veel mogelijkheden maar ook met dreigingen die daarmee gepaard gaan. Veiligheid zal deel uitmaken van het nieuwe sociale contract dat tussen de bestuurders en de gemeenschap afgesproken wordt.

Dames en heren, laten we samen nadenken over hoe een veilige omgeving door innovatieve ingrepen kan aangestuurd worden.”