Gazaconflict leidt tot verbroedering tussen Amman en fundamentalisten

antisem022Bezoekers aan het kantoor van de fundamentalistische Moslim Broederschap in het Palestijnse vluchtelingenkamp Baq’a moeten over een op de grond geschilderde Israëlische vlag heenlopen. Op de muur prijkt de Al Aqsa moskee in Jeruzalem. Het zijn de twee symbolen bij uitstek van de islamitische beweging, anti-Israëlisch en ultrareligieus. Dat heeft traditiegetrouw geleid tot gespannen relaties met de Jordaanse regering, die pro-Westers is, een vredesverdrag heeft met Israël en gematigd is op religieus gebied. In tijden van crisis, zoals tijdens de Palestijnse intifada die in 2000 uitbrak, liepen die spanningen nog verder op. Opmerkelijk genoeg is dat nu, tijdens de strijd in Gaza, niet het geval. De leider van de politiek partij van de Broederschap, het Islamitisch Actiefront, IAF, zegt dat hij verwacht dat de relaties met de regering zelfs zullen verbeteren vanwege Gaza. Bron: De Volkskrant

De toenadering is onder meer het gevolg van een stille ommekeer in de Jordaanse houding ten opzichte van Hamas de afgelopen zes maanden. De Palestijnse groep en de Moslim Broederschap onderhouden nauwe banden en de Jordaanse autoriteiten hebben jarenlang geprobeerd de invloed van Hamas in de plaatselijke islamitische beweging tegen te gaan.

In 2007 leek het erop dat de haviken in de Jordaanse Moslim Broederschap de bovenhand zouden krijgen. Zij volgen de lijn van Hamas ten opzichte van Israël en zijn uitgesproken voorstanders van het gewapend verzet.

De regering greep hard in en nam een aantal liefdadigheidsorganisaties van de Broederschap over. Maar nadat de IAF deelnam aan de verkiezingen en door manipulatie van de regering 11 van de 19 zetels verloor, ontdooiden de relaties weer wat. Halverwege vorig jaar begon Jordanië avances te maken naar Hamas en sindsdien zijn de relaties aanmerkelijk verbeterd.

Advertentie

‘De harde aanpak was het gevolg van Amerikaanse en Israëlische druk en de oorlog tegen het terrorisme’, zegt Zaki Bani Rsheid, secretaris-generaal van de IAF en een voorstander van de harde lijn. Hij meent dat de toenadering van de regering tot Hamas en de Moslim Broederschap deels verklaart waarom in Jordanië de volkswoede zich niet tegen de autoriteiten keert.

De strijd in Gaza zal bepalend zijn voor de toekomst van de relatie tussen de beweging en de Jordaanse regering, meent Bani Rsheid. De Jordaanse regering is verdeeld tussen degenen die nauwere banden willen met de Broederschap en anderen die willen afwachten hoe de beweging uit de strijd in Gaza komt. Als Hamas verzwakt uit de strijd komt en aanzien verliest in de regio, zou de regering zich wel eens sterk genoeg kunnen voelen om de Moslim Broederschap weer harder aan te pakken.

Maar Bani Rsheid meent dat die uitkomst zeer onwaarschijnlijk is. ‘Ik denk dat het ten gunste van ons zal uitvallen.’

Veel Jordaniërs zeggen dat de strijd in Gaza hen ervan heeft overtuigd dat Israël geen Palestijnse staat naast zich zal dulden. Ze vrezen dat zij daarvan het slachtoffer worden en dat Israël zal proberen Jordanië tot Palestijnse staat te maken, omdat toch al een groot deel van de bevolking Palestijns is.

Bani Rsheid zegt dat de regering Hamas en de Broederschap nodig heeft om dat te voorkomen. Aan de andere kant lijkt het ook in het belang van de Palestijnen om het Hashemitische koninkrijk voorlopig te handhaven als garantie tegen zo’n plan. Maar het is een zorg die vooral binnen Jordanië lijkt te leven. Internationaal en zelfs in Israël is er weinig dat wijst op de implementatie van zo’n plan. Waar de vrees ook vandaan komt, het verenigt in ieder geval voorlopig de Jordaniërs.