Niet Hitler tekende het concept voor de Volkswagen, wel de Joodse ingenieur Jozef Ganz

Legende sneuvelt na meer dan 70 jaar

“Ik kan je verzekeren dat mijn levensverhaal zou lezen als een misdaadroman die zelfs Alfred Hitchcock niet had kunnen bedenken”. Met die woorden omschreef de Joodse ingenieur Jozef Ganz aan het einde van zijn leven hoe Adolf Hitler zijn wonderlijke ontwerp van de Volkswagenkever, de Beetle, inpikte en hoe hij zijn leven lang vruchteloos is blijven vechten om erkenning te krijgen voor zijn levenswerk.

De Beetle is en blijft een succeswagen, er werden al meer dan 21 miljoen exemplaren verkocht en het model is gekend over de hele wereld. Maar wat een nazi-icoon bij uitstek moest worden – één volk, één rijk, één wagen – blijkt nu, zoveel jaar later, het zoveelste grove bedrog van de Führer en de zijnen. Want het gaat namelijk, ó ironie, om een uitvinding van een Joodse ingenieur. De dictator tekende zelf het ontwerp van de Volkswagen, zo vertelt de legende, die sluw gecreëerd werd door de ‘spinmasters’ van de nazipropaganda. Hier volgt het ware verhaal achter het ontwerp van de succesvolle VW kever.

Jozef Ganz werd in 1898 geboren in een Joods gezin in Boedapest. Hij was van kindsbeen af gefascineerd door auto’s en motoren, twee producten van de nieuwe technologie van zijn tijd. Ganz verhuisde met zijn familie naar Duitsland en bleef ook als tiener en jongvolwassene zijn hobby koesteren. Aangezien de aanschaf van een automobiel toen nog was weggelegd voor de ‘happy few’ reed Ganz met een motorfiets rond maar in zijn achterhoofd bleef hij steeds met de gedachte spelen om ooit zelf een betaalbare wagen te ontwerpen en te bouwen. Na de Eerste Wereldoorlog kon hij zijn studies als ingenieur afronden en onmiddellijk daarna begon hij vrijwel non-stop aan de realisatie van deze grote droom te werken, en dat véle jaren voordat Hitler en de nazipartij aan de macht kwamen.

Het is volkomen onterecht dat deze Joodse ingenieur niet voorkomt in de eregalerij van de groten uit de automobielgeschiedenis, want gaandeweg ontpopte hij zich als één van de geniaalste ontwerpers uit de geschiedenis van de vierwieler en zijn innovaties zorgden voor een ware omwenteling in de auto-industrie.

Ganz aan het werk in zijn atelier (1931)
Brochure van de Superior (1933)
Brochure van de Superior (1933)

Op bevel van de nazi’s werd Ganz in de Duitse vakpers het zwijgen opgelegd, even later mocht ook de reguliere pers niet meer over Ganz of over zijn werk schrijven. Door deze strategie te volgen, slaagden Hitler en zijn trawanten erin om de Joodse ontwerper uit de geschiedenis van de automobiel te wissen, tot op de dag van vandaag. Na twee mislukte aanslagen op zijn leven ontvluchtte Jozef Ganz Duitsland om zich uiteindelijk in Australië te vestigen, ver weg van de nazibarbarij en het regime dat zijn levenswerk had gestolen.

Advertentie

Joods Actueel sprak met de Nederlandse onderzoeker en publicist, ingenieur Paul Schilperoord. Die is vastberaden om het ware verhaal over de VW Beetle wereldkundig te maken…

Dit artikel verscheen in Joods Actueel van Januari 2010, neem nu een abonnement om dit archiefnummer alsnog te lezen, evenals elke maand verschillende nieuwe bijdragen als deze. Abonneren kan via deze link.