Wilders wil Nederlandse excuses voor Jodenvervolging

PVV voorzitter Geert Wilders riep de Nederlandse regering op om zich te verontschuldigen voor de lakse houding van het land bij de deportatie van Joden door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ongetwijfeld zal dit het debat over de houding van Nederland tijdens de oorlog terug aanwakkeren. Van de 140.000Joden die in Nederland leefden voor de oorlog werden er 100.000 gedeporteerd en vermoord. Op zeventien miljoen inwoners leven er vandaag slechts dertigduizend Joden in Nederland.

Afgelopen woensdag schreef hij een brief aan eerste minister Mark Rutte waarin hij de vraag stelde of de regering zich zou verontschuldigen. De vraag kwam er naar aanleiding van een boek over naoorlogse vergoedingen waaraan twee voormalige ministers een bijdrage leverden. Zegsman Chris Breedveld zei dat de regering de vraag ernstig zou onderzoeken en beantwoorden.

Eén van de voormalige ministers, Els Borst, verklaarde in een interview naar aanleiding van het verschijnen van het boek dat de Nederlandse oorlogsregering in ballingschap harder zou gereageerd hebben mochten de weggevoerden katholiek of protestants geweest zijn. Borst, die als minister voor Volksgezondheid betrokken was met de vergoedingsregeling die in de jaren negentig werd overeengekomen zei dat toenmalig eerste minister Pieter Sjoerds Gerbrandy en koningin Wilhelmina de bevolking hadden moeten oproepen om meer te doen om de Nederlandse Joden te beschermen. “De houding van de regering toont aan dat zij Nederlandse Joden als een aparte groep beschouwden: ‘We hebben echte Nederlanders en we hebben Joodse Nederlanders’, aldus Borst in een interview dat door de auteur van het boek, Gerstenfeld, werd doorgestuurd naar Associated Press.

Wilders verklaarde geschokt te zijn door de verklaringen. “Het minste wat deze regering kan doen is zijn verontschuldigingen aanbieden,” aldus de politicus. Gerrit Zalm, oud minister van financiën die eveneens betrokken was bij de restitutie-onderhandelingen in de jaren negentig verklaarde dat hij zo’n vraag tot formele verontschuldigingen zou ondersteunen. “Ik zou er geen probleem mee hebben om verontschuldigingen aan te bieden”, verklaarde Zalm aan Gerstenfeld. “Ik zou het in het openbaar steunen.”

Advertentie

Het boek van Gerstenfeld verscheen in oktober. De Nederlandse regering stemde in 2000 toe om 180 miljoen dollar als restitutie te betalen. De toenmalige eerste minister Wim Kok betreurde bij die gelegenheid de wijze waarop de Nederlanders de Joden behandelden na de oorlog. Ronny Naftaniel, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël verklaarde dat Joden een verontschuldiging over de passieve houding van de monarchie en de regering in ballingschap zou verwelkomen, ook al heeft de organisatie daar zelf niet actief toe opgeroepen. “De Nederlandse regering in ballingschap was uitermate passief en de toenmalige Nederlandse koningin Wilhelmina sprak zich nauwelijks uit over het Joodse lijden in Nederland.”, aldus Naftaniel.

Nederland heeft altijd een reputatie gehad veel gedaan te hebben om de Joden van de nazi’s te redden. Een beeld dat ondermeer gevoed werd door het verhaal van Anne Frank, wiens dagboek beschrijft hoe ze twee jaar met haar familie onderdook in een schuilplaats in Amsterdam. Dit gunstige beeld kreeg te lijden onder de bekendmaking dat zowel de regering als de banken geprofiteerd hadden van de inbeslagneming van Joodse goederen. Na een diepgravend onderzoek gaf dit aanleiding tot de restitutie-overeenkomst. De auteur, die zelf twee jaar voor het nazigeweld onderdook in Amsterdam, verklaarde in een telefoongesprek verbaasd te zijn over de huidige opschudding die zijn boek teweegbrengt.

In het verleden werd de problematiek door Nederlandse politici en door de Nederlandse bevolking nooit als een heikel thema gezien. “Dit was nooit aan de orde,” zei hij, “niemand wilde er mee geconfronteerd worden”.