Red Star Line Museum ontvangt gedenkboek spilfiguur Joodse hulporganisatie Ezra in langdurige bruikleen
Vandaag schonk De Centrale een bijzondere bruikleen aan het Red Star Line Museum. Het gaat om een gedenkboek uit 1936 dat Henri Schulsinger, de medeoprichter van de Joodse hulporganisatie Ezra, ontving op zijn huldiging voor de hulp die hij aan Joodse emigranten in Antwerpen verstrekte. Het gedenkboek krijgt een plek in de vaste opstelling van het Red Star Line Museum.
Philip Heylen, schepen van cultuur Antwerpen en Luc Verheyen, projectcoördinator Red Star Line Museum namen vandaag op het Stadhuis een bijzondere bruikleen voor het museum in ontvangst van Alexander Zanzer, directeur van De Centrale (Koninklijke Vereniging voor Joodse Weldadigheid vzw) en voorzitter Sylvain Lipschitz. De vereniging schenkt het Red Star Line Museum een gedenkboek in bruine lederen kaft met goudopdruk uit 1936. Dit gedenkboek behoorde toe aan Henri Schulsinger, de medeoprichter, secretaris en ondervoorzitter van de Joodse hulporganisatie Ezra.
Henri Schulsinger komt in 1891 als Poolse diamanthandelaar in Antwerpen wonen. In 1903 richt hij samen met andere Antwerpse joden de hulporganisatie Ezra (wat ‘hulp’ in het Hebreeuws betekent) op. Op 15 november 1936, ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag, wordt hij gehuldigd voor zijn hulp aan Joodse emigranten die naar Antwerpen kwamen om er een schip te nemen naar Amerika. Het gedenkboek is een collage met herinneringen aan zijn leven en werk. Het bevat handtekeningen van alle aanwezigen waaronder Eduard de Coster, de adjunct emigratiecommissaris in Antwerpen, maar ook een brief om hem te feliciteren enz.
De redactie van het tijdschrift dat werd uitgegeven door De Centrale schreef hoe een Antwerpse joodse man met een metafoor op het belang van Schulsingers werk duidde: “Als onze Schulsinger eens naar Amerika zou gaan, en daar in één stad alle emigranten zou samenroepen die door zijn hulp den bodem van de Vereenigde Staten of van Zuid-Amerika hebbe betreden, dan zou hij daar als ‘burgemeester van zijn emigranten’ even geliefd en op handen gedragen worden als Dizengoff (Meir Dizengoff was de allereerste burgemeester van Tel-Aviv) in Tel-Aviv”. Volgens de redactie “typeert dit de positie die de huidige jubilaris in ons midden inneemt. Wij zijn verheugd dat hij voorlopig geen plannen heeft, in Amerika dit speciale burgemeesterambt uit te oefenen. Hij blijft in de Scheldestad zijn arbeid voortzetten met onverflauwden ijver, met ongebroken energie.”
Advertentie
Het gedenkboek is niet enkel van groot belang voor het Red Star Line Museum, maar ook voor het joodse erfgoed in Antwerpen. Het is een getuige van hoe in de Antwerpse joodse gemeenschap sociale hulporganisaties werden opgericht en hoe tienduizenden joodse emigranten uit Oost-Europa geholpen werden om bestemmingen in vooral de Verenigde Staten, maar vanaf de jaren twintig ook Zuid-Amerika, Afrika, Canada, Australië en het Brits Mandaatgebied Palestina te bereiken. Bovendien is het gedenkboek een uniek stuk omdat er uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog weinig objecten van de joodse gemeenschap in Antwerpen zijn overgebleven.
Het gedenkboek zal worden tentoongesteld in de vaste opstelling van het museum in de historische scène over de Joodse gemeenschap in Antwerpen. Ezra en haar leden mochten niet ontbreken in dit deel van het museum. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met de migratiestroom van Oost-Europese Joden doorheen Antwerpen op weg naar Amerika.
Tussen 1870 en 1914 vertrokken meer dan twee miljoen joden uit Oost-Europa naar de Verenigde Staten. Sommigen vertrokken om politieke redenen of uit angst voor (of geruchten over) anti-joodse gewelddadigheden (pogroms) die af en toe uitbraken in de Russische en Oostenrijk-Hongaarse rijken. Maar het grootste deel van de twee miljoen vertrok waarschijnlijk om te ontvluchten aan een armoedige sociaal-economische situatie. Een deel van deze joodse emigranten uit Oost-Europa reisde door de haven van Antwerpen. Het is moeilijk te zeggen met hoeveel ze waren, en hoe groot het percentage joodse Red Star Line passagiers juist was. De meeste schattingen schommelen rond 25 procent voor de periode 1900-1921, met pieken in bepaalde jaren.
Praktisch
Red Star Line Museum
Montevideostraat 3
2000 Antwerpen
