Hoe Hamas oorlogsbeelden controleert…

Gewonde kinderen, wenende vrouwen, families op de puinhopen van hun huizen: de wereld krijgt vooral de burgerslachtoffers van de Gaza-oorlog te zien. Opnames van Palestijnse strijders, gewond tijdens de gevechten, zijn uiterst zeldzaam. Hamas ziet er nauwlettend op toe dat die beelden niet gemaakt kunnen worden.

Dit is een adaptatie van een artikel van Ulrike Putz uit Aschkelon (Der Spiegel)

Tel Aviv – De wazige, onscherpe beelden die de Hamaszender Al-Aksa-TV uitzendt zijn schokkend: ze tonen een Israëlisch pantservoertuig – op het luik staat een soldaat. Er klinkt een geweerschot, de soldaat valt naar beneden. De herhaling toont de val in slowmotion. Bij de vertraagde beelden  is het mogelijk om een kleine inslag op de helm van de soldaat te zien. Precies op het moment dat de Israëli door een kogel van een Hamassluipschutter zou getroffen zijn is in de omgeving gejuich te horen: “Allah is groot”. De kreten worden geslaakt door de schutter, blijkbaar staat de cameraman naast hem. Tenminste die indruk wordt gewekt. Of de Ak-Aksa-TV-beelden echt zijn of gemanipuleerd werden, of ze daadwerkelijk tijdens dit conflict gemaakt werden of uit een beeldarchief werden opgediept, is niet na te gaan. Dat de smoezelige, onscherpe beelden, zij het onvolledig,  door buitenlandse zenders worden overgenomen heeft te maken met hun zeldzaamheid. In de beeldenvloed die zich in de voorbije twee weken per satelliet vanuit de Gazastrook over de wereld werd uitgestort ontbreken dit soort beeldmotieven. Beelden van Hamaskrijgers, opnames van gekwetste militanten: ze zijn nauwelijks voorhanden. Volgens ziekenhuisrapporten zouden de helft van de slachtoffers burgers zijn.

Palestijnse journalisten onder druk.

Advertentie

Wat de wereld te zien krijgt is het leed dat de burgerbevolking ondergaat in Gaza. Bloedende kinderen, krijsende vrouwen, rennende hulpverleners die burgerslachtoffers van het laatste bombardement het ziekenhuis in dragen. Dat dit zo is, is een gevolg van de druk die Hamas op de journalisten in de Gazastrook uitoefent. Lokale berichten passeren via een ‘Hamaszeef’, en die laat geen beelden van Hamasstrijders passeren. Hamas ziet er niet alleen op toe ‘wat en waar’ te filmen maar  geeft zelfs regie-aanwijzingen. Indien nodig worden ze  daarbij handtastelijk om de  cameraploegen te beletten hun beelden te schieten, aldus een mededeling van een het Duitse ZDF.

Enkele journalisten in Gaza durfden telefoneren met de mededeling dat de Hamascensuur altijd en overal werkt. De angst, die het overgrote deel van de journalisten hebben om over dit onderwerp te spreken, duidt op grote druk vanwege de islamisten. Een journalist die vroeg om over deze thematiek een document te maken kreeg onomwonden te horen dat dit te gevaarlijk is. Als Hamas verneemt dat hij een onderzoek  naar censuur bedrijft is zijn leven in gevaar.  Ter illustratie van deze bezwarende arbeidsomstandigheden vertelde een journalist, die in geen enkel geval zijn naam gepubliceerd wil zien, het volgende voorval. Toen hij enkele dagen geleden enkele straatinterviews afnam werd hij door een Hamasveiligheidsagent aangesproken. Gelukkig kon hij zich als journalist identificeren en mocht vertrekken. Maar de schrik zit er bij hem nog altijd diep in. De Hamasterrorist zei tegen hem dat hij hem voor een Israëlische collaborateur hield. Een dergelijke verdenking in Gaza betekent zonder meer de dood. Israëlische media en internationale persagentschappen hebben de afgelopen weken meermaals bericht over het terechtstellen van collaboraterus door Hamasterroristen.

Geënsceneerde slachtoffers van bombardementen.

“Dat Hamas de beelden van de oorlog manipuleert is onmiskenbaar” zegt Ilan Goren, redacteur bij de Kanaal 10, een Israëlische TV-zender. Hij bericht vrijwel elke dag over de invloed van de media in dit conlict. De beelden die per satelliet vanuit Gaza worden uitgestraald zijn in elkaar gestoken. Als drie dode kinderen naast elkaar op de sofa zitten is dat ongeloofwaardig. Niemand trekt in twijfel dat die kinderen bij een Israëlisch bombardement zijn omgekomen maar het is duidelijk dat ze alle drie bij elkaar op de sofa geplaatst werden om een indrukwekkend beeld te schieten”.
De journalisten, die in Gaza wonen,  leven in tweespalt. Zullen ze onafhankelijk en neutraal berichten over deze oorlog vanuit een gebied waar zij zelf met hun families leven? “Dat kan je niet van verlangen van deze mensen. Ook hun visie is gekleurd door hun persoonlijke ervaringen. En vergeet je niet af te vragen aan wie ze hun verslag moeten adresseren” aldus Goren. De pan-Arabische zender al-Jazeera is het  enige internationale TV-kanaal dat live vanuit Gaza bericht. “Al-Jazeera zendt uit voor een Arabisch publiek en is de Palestijnse zaak genegen. Hun Engelstalige uitzendingen, die wereldwijd op antenne gaan,  zien er wel even anders uit. Daar gaan ze uitvoerig en duidend op de kwestie in” zegt Goren.

Israël laat nog steeds geen pers toe
Sinds het begin van het de Gaza-oorlog heeft de internationale pers geen toegang tot het kustgebied. Er is nochtans een uitspraal van het Israëlische hooggerechtshof om buitenlandse journalisten wel toe te laten. Maar het leger blijft om veiligheidsredenen die toegang weigeren. Daniel Seaman, bevoegd voor de buitenlandse pers in Israël spreekt zich daar openlijk over uit door te zeggen dat Israël geen pers wil  in Gaza. Met de terreurorganisatie Hamas aan het bewind in Gaza kunnen reporters niet vrij verslag uitbrengen, op die manier wordt de buitenlandse pers de spreekbuis van Hamas.
Een andere journalist in Gaza spreekt dit tegen: “Het is hoogtijd dat hier buitenlandse pers komt. Buitenlanders kunnen in Gaza alles onderzoeken, zolang hun Palestijnse collega’s deze berichten enkel vertalen lopen ze geen gevaar”.  In de praktijk heeft Hamas sinds de machtsovername buitenlandse reporters vrij laten werken. Ze kregen wel geen toegang tot gevechtsinstallaties en er waren beperkingen veiligheidsrelevante  onderwerpen maar dat is niet abnormaal. Het was dus de afgelopen tweeënhalf jaar wel mogelijk om onderzoek te doen en kritische artikels te publiceren over Hamas.  In hoeverre dat nu niet meer het geval is zal pas duidelijk worden als Israël de internationale pers terug toegang tot de Gazastrook geeft.