Rabbi Heber keurt koosjere productie van BASF

Rabbi Dovid Heber (links) volgt aandachtig de toelichtingen van Dr. Markus Klumpe (EVF/PT, polyetherfabriek) en Dr. Matthias Zipplies (EVF/PT)
Rabbi Dovid Heber (links) volgt aandachtig de toelichtingen van BASF specialisten.

“Koosjer koken was vroeger heel eenvoudig. Er waren slagers en bakkers bij wie je vlees en brood haalde en waar je gemakkelijk kon nagaan hoe de producten werden gemaakt”, vertelt Rabbi Dovid Heber. “De industrialisering van de levensmiddelenvoorziening maakt het nu veel ingewikkelder.” Juist daarom legde de rabbijn de lange weg af van Baltimore (Maryland) naar Duitsland en Denemarken. Rabbi Dovid Heber is bij de in Baltimore gevestigde certificeringsorganisatie Star-K verantwoordelijk voor het toezicht op de handhaving van de joodse spijswetten (kasjroet).

Hij controleert de bedrijven van BASF, waar stoffen als vitamines, carotenen, co-enzymen als geur- en smaakstoffen, en polymeren voor toepassingen in de levensmiddelenindustrie in een bonte reeks worden vervaardigd. Sinds 2005 heeft Star-K de opdracht de koosjere productie bij BASF te controleren, maar de keuring wordt al meer dan twaalf jaar uitgevoerd.

Wereldwijd erkend keurmerk
De toevoegingen voor voedingstoffen, dranken en levensmiddelen worden over de hele wereld verkocht, en het koosjercertificaat is een bekend, door miljoenen Joden ter wereld erkend keurmerk. “De wetten van de thora en de rabbijnen gelden overal op dezelfde manier”, aldus rabbi Heber, “ook wanneer in sommige gemeenschappen de aanvullende gebruiken verschillend zijn.” Volgens de voorschriften in de thora maken Joden bij levensmiddelen een onderscheid tussen melk, vlees en parve (neutraal). Melk en vlees mogen niet in één gerecht vermengd worden terwijl om iets parve te houden het noch met melk noch met vlees mag worden gecombineerd.

Vlees is pas koosjer wanneer het van koosjere dieren komt, die volgens de joodse wet zijn geslacht. Melk en neutrale levensmiddelen moeten vrij zijn van dierlijke stoffen, ook van insecten. Daarom worden neutrale levensmiddelen en zuivelproducten, die als koosjer zijn gecertificeerd, ook door vegetariërs gebruikt, omdat de aanduiding koosjer garandeert, dat ze geen vlees bevatten. Mensen die geen melksuikers verdragen, willen vlees en neutrale levensmiddelen met de koosjeraanduiding om er zeker van te zijn, dat de etenswaren vrij zijn van zuivelproducten. “

Advertentie

Voor deze groepen staat, net als voor alle andere klanten, de koosjeraanduiding ook voor een waterdichte productiecontrole die voldoet aan hoge hygiënische eisen”, verklaart Dr. Erik Lüddecke, bedrijfsmanager voor caroteensamenstellingen in Ludwigshafen. Een ander gevolg van de scheiding tussen melk en vlees is dat Joden voor de verschillende soorten levensmiddelen apart keukengerei gebruiken. “Omdat afwasmiddelen in aanraking komen met het keukengerei dat is gebruikt voor de voedselbereiding, zijn sommige Joden nog consequenter en letten erop of hun afwasmiddel wel van een koosjercertificaat is voorzien”, legt rabbi Heber uit. Daarom staan er ook een paar EV-bedrijven op zijn lijst. Zijn bezoeken aan deze bedrijven worden door Naria Keene von Koenig georganiseerd, die verantwoordelijk is voor de kwaliteitsbewaking. Tot de gecertificeerde producten behoren tenside en complexvormers voor reinigingsmiddelen. De managers Dr. Klaus Mundinger, Dr. Friedrich Wirsing en Dr. Matthias Zipplies laten de rabbijn de lijst zien met koosjere grondstoffen, producten en productieschema’s. Na een kort gesprek leidt elke manager rabbi Heber door de betreffende fabriekssector. De rabbijn volgt aandachtig de uitleg, informeert naar details en verstrekt aan het eind van de bezichtiging de vereiste goedkeuring.

Speciaal reinigingsproces
Een speciale schoonmaakbeurt, het zogenoemde ‘koosjermaken’, is nodig wanneer een koosjere productie op een niet-koosjere productie volgt, zoals het geval is in de fabriek voor caroteensamenstellingen, waar kleurstoffen worden gemaakt. Na de productie van Lucantin Pink voor dierenvoer, dat in water oplosbaar is en lactose bevat, moet de productie-installatie koosjer worden gemaakt voor de daarna volgende productie van Lucarotin voor levensmiddelen. Driemaal per jaar worden buizen en ketels met stoom (100 graden Celsius) gereinigd om voor het begin van een nieuwe, koosjere productie alle sporen van een niet-koosjere productie te verwijderen. Zo gebeurde dat ook in de Deense fabriek van BASF Health & Nutrition (BHN), die de rabbijn bezocht na zijn verblijf in Ludwigshafen. “Bij BHN maken we 57 verschillende producten, waarvan er 27 koosjer zijn.

De rest bevat gelatine van varkens, die per definitie niet koosjer zijn”, licht Lene Riising Bentsen toe, die verantwoordelijk is voor de kwaliteit bij BHN. Rabbi Heber zag toe hoe een multifunctionele productie-installatie koosjer werd gemaakt. “Als eerste stap vullen de medewerkers de tanks met water, dat vervolgens tot 82 graden Celsius wordt verhit”, legt Bentsen uit. “Aansluitend wordt de koeltoren met water doorgespoeld.” De rabbijn controleerde de temperatuur en het totale proces.

320 producten worden gecertificeerd
”Ik ben veel over de joodse spijswetten te weten gekomen – bijvoorbeeld, dat er verscheidene graden van koosjer zijn”, meldt Dr. Hans-Ulrich Wekel, coördinator koosjere zaken voor fijne chemicaliën. “Een koosjer product voor het Pesachfeest moet aan een hogere standaard voldoen dan normale koosjere producten en dat bepaalt de keuze van de grondstoffen en het productieproces. We laten zo’n 320 vulstoffen en samenstellingen voor levensmiddelen certificeren”, zegt Wekel. Om de aanduiding koosjer te kunnen verlenen, keurt de rabbijn de lijst van vul- en bindmiddelen. ”Sommige bindmiddelen als olie en glycerine zijn problematischer dan andere, omdat ze niet-koosjer kunnen zijn”, licht rabbi Heber toe, die al eerder meer dan 20 BASF-vestigingen in maar twee dagen heeft bezocht. Om overzicht te houden, heeft hij lange lijsten van producten en hun samenstellingen opgemaakt, die in een databank op de hoofdzetel van Star-K in Baltimore worden verwerkt. Omdat hij niet alleen rabbijn is, maar ook IT-expert, houdt hij zich bij Star-K met de dataverwerking bezig. Behalve de BASF-producten uit Ludwigshafen en Denemarken certificeert hij ook kunstharsen van de BASF Corporation in Florham Park, New Jersey. BASF is de enige onderneming, waarvoor hij Noord-Amerika verlaat. Zulke gelegenheden gebruikt hij om de synagogen in Frankfurt, Straatsburg en Denemarken te bezoeken. Hoe lukt het hem tijdens de reis koosjer te eten? “Mijn vrouw maakt vooraf heerlijke maaltijden voor me, die ze me verpakt op reis meegeeft”, antwoordt rabbi Heber. Smakelijk.