Pesach Sameach – opperrabbijn Lieberman over ‘de bron van het geloof’

Met het Joods Pesachfeest zijn de kantoren van Joods Actueel (en website) gesloten tot 7 april. U kan ons tijdens deze periode wel bereiken via e-mail. In dit artikel vindt u alvast de boodschap van Rabbijn Lieberman, opperrabbijn van de Israëlitische Gemeente Shomre Hadas van Antwerpen, naar aanleiding van Pesach.

De Bron van het geloof
Normaal wordt aangenomen dat mensen die geloven in de Eeuwige en zijn Thora, dat doen vanuit een weloverwogen standpunt en het logisch bekijken van het geheel. Maar in werkelijkheid is dat zelden het geval. De reden waarom in Egypte, niettegenstaande de plagen, Farao weigerde om de kinderen van Israël te laten gaan, was niet het resultaat van een logische analyse maar eerder een beslissing van zijn hart. Zoals het in de Thora staat: “en Farao verhardde zijn hart”.

In elke generatie vinden wij dictators en leiders van naties die koppig blijven volharden in hun macht, terwijl het voor iedereen duidelijk is dat deze machtshonger het land en het volk volledig zal ruïneren. Hun verlangen om aan hun troon vast te houden, maakt hen blind voor de realiteit die hen confronteert.

Ook in het privéleven van individuen, kennen we allemaal mensen die volharden in slechte gewoonten, die hun eventuele ondergang  zullen betekenen. Toch blijven ze doorgaan met hun bederfelijke handelingen en verkiezen ze in deze neerwaartse spiraal te blijven. Sommigen eten te veel, anderen zijn verslaafd aan alcohol of drugs en sommigen doen nog andere negatieve dingen, zelfs al is het duidelijk dat hun handelingen tot hun totale morele en fysische destructie leiden. Er is geen afweging van het voor en tegen om deze levenswijze aan te nemen, maar eerder een innerlijke drang van het hart van deze personen.

Advertentie

Zelfs met betrekking tot de studie van de Thora, hebben onze geleerden verklaard: “Iemand zal enkel de Thora bestuderen op de plaats die zijn hart hem wijst”. Met andere woorden, zijn hart beslist op welk deel van de Thora hij zich zal concentreren. De ware reden waarom een persoon beslist om rechten te studeren en een ander geneeskunde en een derde nog een andere studierichting kiest, is niet het resultaat van een intellectuele keuze van de persoon die het ene beroep belangrijker of waardevoller vindt dan het andere, maar gewoon door wat zijn hart hem ingeeft.

De bevolking van de staat Israël is erg verdeeld over de houding van haar regering tegenover de Arabische buurlanden. Er zijn mensen die geloven dat vrede enkel bereikt kan worden door toegevingen te blijven doen, zonder rekening te houden met de Joodse wettelijke rechten. Er zijn anderen die ervan overtuigd zijn dat op deze manier de buurlanden meer en meer toegevingen zullen blijven eisen. Dat zal uiteindelijk de hele natie in gevaar brengen. Zij geloven dat stevig vasthouden aan hun rechten de enige weg naar vrede is. We mogen aannemen dat er aan alle twee kanten intelligente en eerlijke mensen zijn. Beide strekkingen hebben toegang tot dezelfde informatie en feiten, toch komen ze tot tegenovergestelde conclusies. Het is zeker niet hun intellectueel vermogen dat tot hun standpunt leidt. Het is eerder de individuele neiging van hun hart dat determinerend is voor hun keuze.

Hetzelfde geldt voor onze beslissing te geloven in G’d en te leven volgens de Thora of voor een andere levenswijze te kiezen. Dit is niet het resultaat van logisch redeneren maar van ons gevoel. We volgen in deze aangelegenheden ons hart. In de Thora staat: “U zal niet uw hart of uw ogen volgen, welke jullie zullen doen dwalen”. Onze geleerden zeggen dat, het hart volgen, ons tot vals geloof kan brengen. Op het eerste gezicht lijkt dit te ontstaan in het verstand en niet in het hart. De geleerden tonen ons hiermee dat ‘geloven’ of ‘niet geloven’ niet het resultaat is van een rationele conclusie, maar de wil van ons hart is.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is een Poolse diplomaat uit Polen ontsnapt. Hij waagde zijn leven om in Amerika de politieke leiders op de hoogte te brengen van de onbeschrijfelijke misdaden die gepleegd werden tegen het Joodse volk in Polen. President Roosevelt weigerde hem te ontvangen en stuurde hem naar Felix Frankfurter, een Joodse rechter in het hoogste gerechtshof. Na het hartverscheurend relaas van de wreedheden tegen het Joodse volk gehoord te hebben, zei Frankfurter: “Ik zeg niet dat u liegt maar ik verkies u niet te geloven”. Mr. Frankfurter was bang dat wanneer hij de verschrikkelijke verhalen zou geloven, hij actie zou moeten ondernemen. Op dezelfde manier zijn vele mensen bang om de wet van de Thora te aanvaarden. Niet uit overtuiging maar omdat ze bang zijn van de consequenties in hun leven. Dus is geloven of niet geloven het resultaat van de wil van het hart.

De zorgvuldige studie van het mirakel van de Exodus uit Egypte zou ons moeten doen inzien dat het de wil van het hart is die ons denken en handelen beïnvloedt. Daarom bidt de Psalmist: “Schenk mij een zuiver hart oh G’d”.

Een gelukkig en Koosjer Pesach voor u allen. Chag Pesach kasjer Ve’Sameach.

De auteur is opperrabbijn van de Israëlitische Gemeente Shomre Hadas van Antwerpen