Educatief lespakket bij stripverhaal ‘Rebecca R’

senne3-1024x768Met zijn stripverhaal “Rebecca R” in de reeks Senne & Sanne trok tekenaar Marc Verhaegen ruim een jaar geleden de aandacht op het pijnlijke aspect van racisme en jodenvervolging en de deportatie van joden uit Antwerpen in de Tweede Wereldoorlog.

Onlangs werd in de oude provincieraadzaal in het Vredescentrum te Antwerpen een educatieve map voorgesteld rond dit succesvolle stripverhaal.

Volgend artikel verscheen in Joods Actueel van september 2007
Frans L. van den Brande en Michael Freilich

Advertentie

Onverdraagzaamheid: actueel, met belangrijke historische dimensie

Leerkrachten spelen een belangrijke rol in het sensibiliseren van kinderen en jongeren met betrekking tot historische en actuele dimensies van onverdraagzaamheid. Omdat sommige onderwerpen gevoelig liggen, hebben niet alle leerkrachten het steeds makkelijk die thema’s bespreekbaar te maken.

Kinderen en jongeren zijn mediagericht en haken vaak af van zodra ernstige onderwerpen worden aangekaart, zo beweren sommigen, overigens ten onrechte. Het medium stripverhaal maakt deel uit van de dagelijkse leefwereld van kinderen en jongeren. Een didactisch goed voorbereide les, die put uit een stripverhaal, kan eventueel met dit medium het doelpubliek sterk aanspreken.

senne4

De brochure van bijna 80 blz. bevat verwerkingssuggesties om zowel rond de vorm (het stripverhaal) als rond de inhoud (pestgedrag, Wereldoorlog II, verzet, jodenvervolging, joodse cultuur,…) van het stripverhaal “Rebecca R.” te werken. De verwerkingssuggesties zijn zo opgemaakt dat ze gemakkelijk kopieerbaar zijn. Bij voorkeur beschikken de jongeren over een exemplaar van het stripverhaal, wat echter niet nodig is.

Advertentie

Educatief stripverhaal vertaald in eindtermen en werkvormen

Op niet minder dan vijf pagina’s verwijst de samensteller van het pedagogisch project naar de in de lessencyclus opgenomen eindtermen.

In de inleiding waarschuwt Paul Verstappen voor het feit dat veel mensen denken dat het stripmedium maar in een ontspanningshoekje moet blijven bestaan en niet vermoeden dat jongeren door dat medium ook kunnen leren omgaan met de minder aangename kanten van onze geschiedenis en van onze maatschappij. Marc Verhaegen is daar perfect in geslaagd. Om de strip niet “vrijblijvend” te houden acht Verstappen het vanuit het onderwijsveld van groot belang de strip door een pedagogisch dossier nog meer toegankelijk en ontvankelijk te maken naar het onderwijs, naar leerlingen en naar leerkrachten toe.

Hij benadrukt verder dat het verhaal van Senne & Sanne in Rebecca R. niet enkel innovatief is wat betreft het behandelde onderwerp. Er is meer, aldus de samensteller van het project: jongens en meisjes spelen een evenwaardige rol in het verhaal. Er wordt weinig of geen geweld getoond. Vele plaatjes tonen een historische realiteit gebaseerd op een diep doorgedreven documentatie. Verstappen apprecieert dat Marc Verhaegen in het stripverhaal allusie maakt op de heldendaden van verzetsmensen en op de afschuwelijke wandaden van de bezetter, terwijl hij hierbij niet vervalt in de stereotype voorstellingen, die zo eigen zijn aan het stripwereldje. Het verhaal leert ook over Joodse gebruiken en laat zien hoe mensen in hun ellende toch proberen de eindjes aan elkaar te knopen.

De boodschap van het verhaal luidt: heb respect en erken elkaars talenten en capaciteiten. Het is een oproep tot verdraagzaamheid in een steeds meer individualiserende maatschappij.

Dat alles brengt Marc Verhaegen in één geweldloos verhaal over de avonturen van twee jongeren (Senne & Sanne), die de knuffel (Krolik) willen teruggeven aan het meisje (Rebecca) dat veel te lijden heeft gehad tijdens WOII.

Pedagogische ontsluiting brengt harde geschiedenis dicht bij huis

Op het achterplan van de educatieve brochure is Ward Adriaens aan het woord, de directeur van het Joods Museum van Deportatie en Verzet. Hij schrijft: “Er is geen uitdrukkingsvorm die ontsnapt aan het grote trauma veroorzaakt door de racistische moord op Joden en zigeuners die ons land getroffen heeft tijdens WOII. Ook niet het beeldverhaal. We kunnen ons slechts gelukkig prijzen dat het een ervaren en beslagen tekenaar als Marc Verhaegen is geweest, die zijn talent aan deze vreselijke geschiedenis heeft gewijd. Ook de pedagogische ontsluiting door Paul Verstappen van geschiedenis via een beeldverhaal is origineel.”

Met het stripverhaal Rebecca R. tonen Senne & Sanne duidelijk de historische verwevenheid aan tussen Heide-Kalmthout en het Antwerpen rond het Centraal Station en de Zoo, het Astridplein en de Pelikaanstraat, zeker wat betreft de Joodse aanwezigheid en geschiedenis. Heel wat Joden uit Kalmthout werden tijdens WOII in Antwerpen opgepakt. Maar bovenal: het brengt de harde geschiedenis van WOII op een herkenbare wijze bijzonder dicht bij huis.

senne5

Senne & Sanne, Rebecca R. Een educatieve begeleiding bij Rebecca R.

Samensteller: Paul Verstappen (Mechelen) voor het inhoudelijk nazicht van de brochure.

Met de steun van het Joods Museum van Deportatie en Verzet

Verdere informatie op www.jeugdenvrede.be

senne7

MOTIVATIE voor het schrijven en tekenen van Rebecca R.
Door Marc Verhaegen

Waarom de jodenvervolging?

Ik ben er nu precies 49. In die 49 jaar dat ik op deze aardbol rondstruin zijn er veel menselijke drama’s die mij geschokt hebben. Als tiener zag ik de zwart-wit beelden van de bevrijde concentratiekampen, ik zag hoe de bulldozers gestorven menselijke uitgemergelde lichamen in putten duwden. Deze beelden zijn op mijn netvlies gebrand. Honderden en honderden lijken zonder kleren aan. Onmenselijk. De indruk daarvan is enorm geweest op mij. De Holocaust heeft veruit de grootste impact op mij gehad. De jodenvervolging is de meest kille, berekende en gruwelijke genocide van de vorige eeuw geweest. Dit immens menselijk drama mag niet vergeten worden. Het mag niet vergeten worden opdat het zich niet zou herhalen.

Als striptekenaar daarover een verhaal schrijven vind ik mijn plicht. Strip is het medium waarmee ik mij uitdruk. Was ik een schrijver geweest, dan had ik een boek geschreven, was ik een cineast geweest, dan had ik een film gemaakt. Rebecca R. bestaat nu, het kan gelezen worden. Het is de eerste strip in Vlaanderen die over jodenvervolging gaat. Het is de eerste strip van Senne & Sanne. Senne & Sanne worden een reeks, waarin moeilijke maatschappelijke thema’s niet geschuwd worden. De bedoeling is om de thema’s bespreekbaar te maken. De strip kan in de klas als leidraad gebruikt worden om een interessante discussie op gang te brengen.

Leerlingen kunnen bepaalde onderwerpen verder opzoeken en uitdiepen. Dat kan hun wereldbeeld verbreden. Dat is mijn bedoeling. Ik wil dat de leerlingen en de leerkrachten samen met mij wijzer worden. Wijzer en verdraagzamer.