‘Massaal boegeroep’ na voorstelling Samson en Dalila in Vlaamse Opera

De Nederlandse muziekpublicist en tevens correspondente van Radio 4,  Thea Derks, berichtte in haar verslag over de opera Samson en Dalila over het ‘massaal boegeroep’ aan het einde van de première op dinsdagavond in Antwerpen. Radio 4 is de Nederlandse tegenhanger van wat bij ons de cultuurzender Klara is. Wij citeren:

Massaal boegeroep weerklonk in de Vlaamse Opera na de première van Samson et Dalila van Camille Saint-Saëns, enkele verdwaalde ‘bravo’s’ daargelaten. Het productiehuis had zijn nek uitgestoken door het Israëlisch-Palestijnse regisseursduo Omri Nitzan en Amir Nizar Zuabi te vragen het bijbelse verhaal naar de moderne tijd te vertalen. Het tweetal vatte dit letterlijk op, en onder het motto ‘de onderdrukten van toen zijn de onderdrukkers van nu’, draaiden zij de oorspronkelijke rollen om. Dus dragen de joodse held Samson en zijn volk Arabische kledij – inclusief jihaddoek – en zijn de Filistijnen (lees Palestijnen) gehuld in moderne westerse kleding. Dit levert overbekende beelden op van arme sloebers die met stenen vechten tegen een ultramodern leger. Maar de boodschap dat Israël tegenwoordig zelf een onderdrukker is, wordt er zó eenduidig ingeramd, dat het begrijpelijk is dat een joods tijdschrift hiertegen al voor de eerste uitvoering protesteerde.

Op de regie valt veel af te dingen. Zo ‘dragen’ de joden in de openingsscène met hun blote handen een plateau waarop de Filistijnen zwierig dansen; vindt het liefdesduet van Samson en Dalila plaats in een potsierlijke vulva van tulpenbladeren, ‘doen’ de militairen het met hun geweer en blaast Samson zich op met een heus bommenvest. Ik kon het boegeroep goed begrijpen, hoewel ik sympathie koester voor de poging van Nitzan en Zuabi…
lees heel het stuk van Thea Derks hier.

Boegeroep in de Opera is iets dat we al lang niet gehoord hebben in Vlaanderen maar waar intendant Aviel Cahn mee zal moeten leren leven als hij de ‘Opera toegankelijk wil maken voor een nieuw publiek’, zoals hij zelf zegt. Onze correspondent in de zaal bevestigde het boegeroep en zegt dat dar  er vooral kwam aan het einde van de voorstelling toen de opera-regisseurs Nitzan en Zuabi op het podium kwamen. ‘Ze waren er blijkbaar niet goed van, de regisseurs’. Zo zie je maar dat het publiek van de Opera niet per se politieke statements wil zien, en vooral niet als die “er zó eenduidig ingeramd” worden, om Thea Derks te citeren.

Israëlische Ambassadeur
De Israëlische ambassadeur in ons land, mevrouw Tamar Samash, was uiteindelijk niet aanwezig op de première, zoals nochtans een dag eerder beloofd door de persdienst van de Opera. Enige navraag leerde dat de ambassadeur een ‘agendaconflict’ had. Andere bronnen verklapten dat de ambassadeur geen probleem had een kritisch operastuk over Israël bij te wonen maar dat dit op Yom Ha’atsmaoetavond (Israelische onafhakelijkheidsdag), een fout signaal zou zijn geweest. Ze is echter wel van plan om de opera op een latere datum bij te wonen vertelde ze ons: ‘Omdat Israël een democratie is waar kritische stemmen niet botweg genegeerd worden’.

Advertentie

Andere kranten

De Morgen: ‘Samson et Dalila’ ontgoochelt door clichématige aanpak.
Je kunt ook te veel willen vertellen. Twee jaar lang heeft het Israëlisch-Palestijnse regisseursduo Omri Nitzan en Amir Nizan Zuabi gediscussieerd. Je moet hopen dat ze er zelf wat van hebben geleerd, want een goede operavoorstelling is deze ‘Samson et Dalila’ niet geworden.
…
Een beetje verderop wordt de militarisering van de Israëlische samenleving ten tonele gevoerd in een lingerieshow, met bazooka’s als monsterpenissen. Opnieuw: een hopeloze, miserabel gedanste platitude, in het land met de grootste concentratie aan danstalent ter wereld ronduit beschamend. Samson et Dalila gaat over de verstrengeling van seks, geweld en religie maar dat onderwerp is zó groot dat je het beter met het scalpel behandelt dan met de moker.

De Standaard: ‘Samson loopt af met sisser’.
Mix wat clichés over verdrukking en verheerlijking van geweld. Voeg een snuif kitsch toe, en hop: je hebt een geactualiseerde ‘Samson et Dalila’.Omri Nitzan en Amir Nizar Zuabi brengen een enscenering die door zijn simplificatie meer ergernis opwekt dan tot nadenken stemt.
Een lingerieshow met wapentuig (een op boegeroep onthaalde choreografie van Stijn Celis) demonstreert de seksuele aantrekkingskracht van geweld.
Rest de vraag wat deze versie ons te zeggen heeft over Gaza of het conflict tussen twee vijandige culturen? Met wat goede wil: dat de toekomst bij de jeugd ligt. Maar vooral, dat clichés uitvergroten op een operapodium niet automatisch leidt tot een genuanceerd begrip van de actualiteit.

Een uitgebreide recensie van deze opera productie vindt u trouwens in de volgende editie van Joodse Actueel
(abonneer nu)