Archief van joodse arts ontdekt
Vanaf 2 augustus a.s. presenteert het Joods Historisch Museum van Nederland een keuze uit de aanwinsten van het afgelopen jaar. In deze tijdelijke zomeropstelling laat het museum enkelevan de meest bijzondere, ontroerende of belangwekkende schenkingen en aankopen zien, waaronder een onlangs ontdekt archief van de joodse arts Andries Bloch.
De presentaties zijn nog te zien tot en met zondag 24 oktober 2010. In de wisselvitrine van het museum is een selectie schilderijen, prenten en documenten te zien, zoals De kleine Savoyaard uit 1859 van Maurits Léon (1838-1865). Dit schilderij, dat het JHM dankzij een bijdrage van de BankGiro Loterij heeft kunnen verwerven, is slechts één van de weinige werken die van deze kunstenaar bekend zijn.
Léon was de eerste Nederlandse schilder in de negentiende eeuw die joodse ceremoniële taferelen als onderwerp koos. Verder toont het JHM een bronzen kop van Max Elion door Jobs Wertheim (1898-1977) en een jeugdportret van Sientje Bloch-Elte door de schilder Willem van den Berg (1886-1970). Het portret van Sientje Bloch (1901-1945) maakt deel uit van een bijzondere collectie: onlangs werd in een woning aan de Amsterdamse Sarphatistraat het archief van de joodse arts Andries Bloch (1895-1945) ontdekt.
Het archief, dat recentelijk door schenking in het bezit van het Joods Historisch Museum is gekomen, bevat onder andere een verzameling aandoenlijke brieven die Geziena (Sientje) Elte in de zomer van 1922 aan haar toekomstige man Andries (Dré) Bloch stuurde. Op 23 maart 1923 zijn Dré en Sientje in Scheveningen met elkaar getrouwd. Van deze gebeurtenis is niet alleen de uitnodiging bewaard gebleven, maar ook een speciaal voor die gelegenheid gedrukte “Huwelijks-Courant”. Uit het huwelijk zijn twee kinderen geboren: Klaartje Elisabeth (Liesje) (1926) en Meijer Hans (Hans) (1932). Van deze kinderen zijn tekeningen, Sinterklaasgedichten, schoolschriftjes en brieven gevonden.
De huidige bewoners van het pand aan de Sarphatistraat hebben 35 jaar lang bijna letterlijk bovenop deze historische schat gewoond. Tijdens werkzaamheden vonden zij achter de schouw in hun woonkamer een holle ruimte waarin een grote hoeveelheid documenten en voorwerpen lagen die hadden toebehoord aan Bloch. Kennelijk in grote haast had Andries Bloch zijnpersoonlijke bezittingen in 1943 voor zijn vertrek naar Westerbork achter de schouw verstopt. Meer dan zestig jaar zouden ze daar onopgemerkt blijven liggen. Nu ze aan het begin van de eenentwintigste eeuw weer zijn opgedoken, getuigen ze op ontroerende wijze van het leven en het werk van deze joodse arts en zijn gezin.
Advertentie
Evenals zijn vrouw en kinderen, heeft Andries Bloch de oorlog niet overleefd. Met het terugvinden van dit archief kan het leven van deze vier willekeurige slachtoffers van de Sjoa worden gereconstrueerd en krijgen zij, meer dan vijfenzestig jaar na hun dood, weer een gezicht en een verhaal.