Koen Metsu (N-VA) over terreuropvolging “nog veel werk aan de winkel”

Koen Metsu is burgemeester van Edegem en federaal parlementslid voor N-VA . Wij hadden een gesprek met hem over zijn werk in het federaal Parlement waar hij voorzitter was van de tijdelijke commissie radicalisering en terreurbestrijding. Hij hoopt zijn werk te kunnen verderzetten in de volgende legislatuur.

Guido Joris

Je was voorzitter van de commissie over terreur. Hoe beoordeel je terugkijkend op je werk de resultaten daarvan? Wat is er concreet uit de bus gekomen?
Koen Metsu:
“We kregen een zeer specifieke opdracht in het kader van de terreurbestrijding. De opdracht bestond erin om na te gaan hoe de vele maatregelen die de regering had aangekondigd in de praktijk konden worden omgezet in wetten. Nu is de nachtelijke huiszoeking een feitelijke mogelijkheid. We hebben de gedeelde gegevensdatabank georganiseerd, de passagierslijsten en gegevens van vluchten kunnen gebruikt worden met het oog op de veiligheid. Er is een eind gemaakt aan de verkoop van anonieme simkaarten. En waar ik persoonlijk erg veel tijd heb aan besteed, is de grondwetswijziging van artikel 12 over de arrestatietermijn.

Die is verlengd van 24 uur naar 48 uur. Niet te onderschatten, omdat de premier dat met veel toeters en bellen had aangekondigd, maar ik mocht het wel opknappen en gaan lobbyen bij de andere partijen want voor de grondwetwijziging had ik een 2/3de meerderheid nodig. Er waren nog maar twee landen in Europa met een arrestatietermijn van 24 uur en dat waren Roemenië en België. Toen ik me jaren geleden al aan het inlezen was en onderzocht hoe efficiënt je met onze bestaande wetgeving terreur kan bestrijden, stelde ik vast dat we absoluut niet voorbereid waren en in een staat van ontkenning verkeerden met de gedachte ‘het zal bij ons wel niet gebeuren’.

Advertentie

De veiligheid van onze burgers droeg dus al lang mijn belangstelling weg en ik had daarin een serieuze expertise opgebouwd. Mijn voorzitterschap lag in het verlengde daarvan. Ik ben fier dat we de opdracht tot een goed einde hebben gebracht.”

Met rabbijn Menachem Hertz en Tali Goldstoff van de Joodse gemeenschap in Edegem

Wat blijft toch de grootste uitdaging in de strijd tegen terreur?
Koen Metsu:
“Er zijn een paar zaken aan de orde. Er is de radicalisering van gedetineerden en het gevangenisregime dat tekortschiet. Ik was twee weken geleden in Tel Aviv waar ik sprak met prof. Boaz Ganor. Hij is de stichter en directeur van The International Policy Institute for Counter-Terrorism en lid van de commissie voor Homeland Security in Israël. We zijn tot de conclusie gekomen dat Tel Aviv zo veilig is, zo safe dat dames er ’s nacht met een gerust hart over straat kunnen lopen.

De reden is niet ver te zoeken: omdat de strafuitvoering er in orde is. De straffen zijn niet alleen stevig maar ze worden ook effectief, lees snel, uitgevoerd. Terwijl wij hier geconfronteerd worden met een soort laksheid van de rechterlijke macht. Ik heb ook een hekel aan penitentiair verlof, mensen moeten echt hun straf effectief uitzitten en dan zal men wel gaan nadenken. De strafmaat is te laag en men durft al snel het risico te nemen, terwijl een performante strafuitvoering in Tel Aviv zichtbaar toont dat men daarmee het verschil maakt. Het is mijn doel om dat systeem te kopiëren.”

U heeft ook een wetsvoorstel ingediend om de dubbele nationaliteit aan te pakken? Theo Francken bestempelt het voorstel weleens als de wet Metsu. Werd dat afgewezen door de Raad van State?
Koen Metsu: “Neen, de Raad van State kan dat niet afwijzen. Het wetsvoorstel komt erop neer dat als men voor een aan terreur gerelateerd misdrijf veroordeeld wordt en men heeft de dubbele nationaliteit, dat men automatisch de Belgische nationaliteit verliest. Vergeet niet dat terroristen tegen alles zijn waar wij voor staan. Die willen geweld plegen op onze maatschappij en verdienen in mijn ogen in geen geval onze nationaliteit. De Raad van State heeft gewezen op het disproportionele karakter van de sanctie omdat je dan de ene terrorist harder straft dan de andere.

Het gelijkheidsbeginsel is geschonden, maar de reden voor mijn wetsvoorstel is juist dat er geen gelijkheid geldt tussen een terrorist en een gewone burger. Het advies is niet bindend, maar natuurlijk maakt de politieke meerderheid er een spel van. Toch zal ik dat niet loslaten. Ik blijf ervoor gaan en als het niet in deze legislatuur gerealiseerd geraakt dan toch in de volgende. Deze mensen zijn nu in Syrië en als ze voelen dat het kalifaat gekelderd wordt dan trekken ze terug de Belgische kaart en willen ze niet alleen terug maar zelfs teruggehaald worden. Sorry maar dat is pervers, dat kan niet.”

In gesprek met prof. Boaz Ganor, directeur van The International Policy Institute for Counter-Terrorism

Ik las in een opiniestuk dat u ongerust bent over veroordeelde terroristen die vrijkomen. Waarom?
Koen Metsu: “Lid zijn van een terreurorganisatie levert, na veroordeling, maximaal vijf jaar op. In België kan je na 1/3de van je straftijd vrijkomen. Daarbij weet je dat de deradicalisering binnen onze gevangenissen niet werkt. Dat levert me trouwens een eeuwigdurend dispuut op met Koen Geens, de minister van Justitie, die oordeelt dat terreurveroordeelden in een gewoon gevangenisregime thuis horen. Ik zeg, neen je moet die apart behandelen. Nemmouche of Benjamin Herman (nvdr de dader van de schietpartij waarbij twee Luikse agenten en een burger om het leven kwamen) en anderen blijken allemaal in de gevangenis geradicaliseerd te zijn. Ze moeten niet alleen in een aparte omgeving worden opgesloten, ook de verdere opsluiting via terbeschikkingstelling moet mogelijk zijn. De kans dat mensen met zo een verdorven geest recidiveren is groot en je kan ze bij vrijlating onmogelijk voltijds laten schaduwen.”

En hoe is je reactie op de veroordeling van Nemmouche?
Koen Metsu:
“Het is hemeltergend hoe hij zich in bochten wrong om toch maar te zeggen dat hij er niets mee te maken had, maar gerechtigheid is geschiedt. Zijn daden kunnen nooit getolereerd worden en de straf moet de zwaarst mogelijke zijn. Zeker voor terreurdaden met eenonmiskenbaar antisemitisch karakter.”

Advertentie

Staan er in Edegem, waar u burgemeester bent, ook militairen voor de synagoge?
Koen Metsu:
“We hebben dat inderdaad gedurende een zekere tijd gehad, met een verlaging van het dreigingsniveau niet meer. Maar ik ben voorzitter van de politiezone en wij weten door onze samenwerking met rabbijn Hertz perfect welke evenementen er zijn en ik kan u verzekeren dat onze politie bijzonder waakzaam is.”

Je kent rabbijn Menachem Hertz best goed, waar heb je hem leren kennen?
Koen Metsu:
“Ik heb hem leren kennen als burgemeester en ik zal mijn eerste gesprek met hem nooit vergeten. Dat een man met zulk een grote wijsheid mij als burgemeester kwam toespreken, was een hele eer. Ik wist onmiddellijk dit is iemand die ik in mijn ‘circle’ wil omdat ik erg veel van hem leer. Het is iemand die mij met raad en daad bijstaat en dat is wederzijds. Het is goed samenwerken voor ons beiden. Hij is er voor zijn gemeenschap maar hij is er ook voor de grotere gemeenschap. We willen nu graag een jeugdcomplex realiseren in Edegem zodat ook niet-Joden in onze stad meer kunnen leren over de Joodse gemeenschap. We zetten daar sterk op in, onze scholen bezoeken nu al de synagogen, ondermeer Jan Maes, voor Joods Actueel geen onbekende, is daarin actief”.

Metsu bezocht vorige maand voor het eerst Israël

Ik zag dat je tijdens het chanoekafeest een kandelaar ontstak op het gemeenteplein. Krijg je soms ook negatieve commentaren van burgers te horen?
Koen Metsu:
“Neen nog nooit heb ik een enkele kritiek daarover te horen gekregen. Ik ga nu ook Pesach vieren bij Tali Goldstoff, voorzitter van de sjoel, dat is ondertussen ook al een traditie. Het is een prettig voorrecht om als burgemeester zulke contacten te hebben, ik heb er me voor opengesteld en ze hebben me goed ontvangen. Het verrijkt mijn persoonlijkheid.”

Je sprak ook op de herdenking van stuntman Marc Sluszny, wat betekende hij voor u?
Koen Metsu: “Ik ben niet vlug geëmotioneerd maar over Marc spreken is delicaat voor mij. Ik zal het voor je samenvatten door te zeggen dat hij en ik echt twee handen op één buik waren. Hij bezocht me in het parlement, hij bezocht me in het gemeentehuis, we gingen samen lunchen. We ontwikkelden samen een project om gedetineerden terug op het rechte pad te helpen.

Dat waren we samen aan het uitwerken en Marc had me beloofd dat zijn avonturen vanaf nu achter hem lagen en dat hij zijn ervaring ging inzetten om anderen te motiveren. Het nieuws van zijn ongeluk kwam als een donderslag bij heldere hemel en dat het heeft me diep geraakt. Ik heb zijn laatste boek ‘Gedreven’ nog mogen inleiden op de boekenbeurs. We spraken over het leven en hij sprak me aan met minister omdat hij er honderd procent van overtuigd was dat ik minister ga worden. (lacht) Maar dat zijn Marcs woorden over mij niet de mijne”.

U was ook aanwezig op het diner van het tweehonderdjarig bestaan van Shomre Hadas. Hoe liep dat?
Koen Metsu: “Fijn, ik heb toffe mensen leren kennen. Er waren uitgebreide speeches, er is mooi gezongen. Het was voor het eerst dat ik Helmut Lotti mocht aanhoren, die duidelijk wat goed te maken had. De Joodse gemeenschap is een pijler van de Antwerpse economie en die socio-economische inzet moeten wij koesteren. Het was fijn om daar bij te zijn, ik heb ook een goede band met Regina Sluszny. We hebben samen drie weken geleden Sebastiaan Kurz, de Oostenrijkse bondskanselier aanhoort die de samenwerking tussen Europa en Israël kwam promoten.”

U sprak over uw reis naar Tel Aviv, was dat de eerste keer dat u Israël bezocht?
Koen Metsu:
“Het was mijn allereerste keer. Het was op eigen initiatief en op eigen kosten maar ik wou vooral prof. Boaz Ganor persoonlijk ontmoeten. Het is geen geheim hoe Israël omgaat met de strijd tegen terreur en hoe het land daar ook innoveert en technologisch de weg toont, dat is indrukwekkend. We kunnen Israëlische technieken en technologieën importeren en veel leren van elkaar. Voor mij was het prettig dat ik onthaald werd door Stevie Weinberg, de onderdirecteur van het Internationaal Instituut voor Counterterrorisme (Weinberg coördineert grote veiligheidsprojecten in de privésector maar ook voor overheidsinstellingen, red.) Het meest verrassende is dat hij mij aansprak in het Nederlands en dat zijn zus zelfs in Edegem woont, dat wist ik helemaal niet. Prachtig!”

Hoe sta je zelf tegenover dat complexe conflict in het Midden-Oosten
Koen Metsu:
“Ja dat is echt de vraag van één miljoen. Daar spraken we ook over en ik citeer prof. Ganor: “Wij zijn de meest vriendelijke bezetter ter wereld”. Er zijn gelukkig geen aanslagen meer maar terwijl ik zondag in Tel Aviv was, kreeg ik tijdens het gesprek te horen dat er een huis getroffen was door een raket vanuit Gaza. Ik weet nog dat ik vroeg of het nu wel veilig was? Waarop prof. Ganor antwoordde: ‘een Israëli kan nu niet autorijden’ dat was zijn manier om de mate van gevaar mee te delen. Maar om terug te komen op je vraag, ik ben pacifist en tegen oorlog maar de strijd tegen terreur, die moet gestreden worden en ook ik zal die blijven opvoeren”.