Gebruik van verarmd uranium in ex-Joegoslavië nog steeds zichtbaar

Tussen de 35.000 en 40.000 clusterbommen werden door de Nederlandse, Britse en Amerikaanse luchtmacht gedropt bij hun acties tegen het voormalige Joegoslavië (Servië, Montenegro en Kosovo). Daarbij is het merendeel van deze bommen, ongeveer 75 procent, op burgerdoelen terecht gekomen.

De relevantie van dit verhaal voor ons lezerspubliek? Aantonen dat een oorlog, elke oorlog nu eenmaal een vuile oorlog is. Door sommige oorlogen dood te zwijgen en anderen steeds weer aan te halen, wordt een vertekend beeld gecreëerd.

Kerken, scholen, chemische bedrijven, farmaceutische fabrieken en hospitalen werden getroffen. De Navo doet dit af als collateral damage en zegt dat haar acties uitsluitend tegen militaire doelen gericht waren.

Bij de bombardementen op het petrochemische complex in Pancevo werden ook de vinylchloridemonomeer- en de ethyleenfabriek getroffen. Grote hoeveelheden chloor, vinylchloridemonomeer en ethyleendichloride kwamen hierbij vrij. De aanval op het farmaceutische complex in Galenika, de grootste geneesmiddelenfabriek in Joegoslavië heeft tot op heden zeer zware gevolgen. Bij de aanval op dit civiele doelwit kwamen gevaarlijke, uiterst giftige gassen vrij, en werd de geneesmiddelenproductie voor lange” tijd zwaar geschaad.

In 2000 gaf secretaris-generaal George Robertson reeds toe dat er bij militaire acties van de Navo in Kosovo 31.000 stukken munitie met veramd uranium werden gebruikt vooral in het zuiden van Kosovo. Verarmd uranium is een reststof die vrijkomt bij de opwerking van uranium voor kernwapens en kerncentrales. Het is een metaal met een zeer grote dichtheid. Om deze reden wordt het toegepast in munitie om zo beter zware pantsers te kunnen doordringen.Nu, tien jaar later blijken de gevolgen van de Navo-aanvallen voor de volksgezondheid in de regio rampzalige gevolgen aan te nemen. In de stad Nis, de tweede grootste stad van het land krijgen meer dan 150.000 inwoners af te rekenen met de straling die vrij komt van deze munitie en is het aantal kankerpatienten met leukemie vertienvoudigd. Ook in nabije Bosnië waar bij eerdere Navo-operaties in 1995 munitie met verarmd uranium werd gebruikt in gevechten tegen de Serviërs wordt een alarmerende toename van kankers vastgesteld. Pekka Haavista (VN) zegt dat de Navo nog steeds informatie achterhoudt waardoor het moeilijk is om de totale omvang van de milieuramp in kaart te brengen.

Advertentie

Als het opruimen van de munitie in de regio in het huidige tempo verder gaat kan het nog enkele tientallen jaren duren om de regio bomvrij te krijgen. Het is duidelijk dat de Navo er arrogante milieuprincipes op nahield en dat vliegtuigen bij hun terugkeer resterende bommen gewoon in zee lieten vallen. Dit kwam aan het licht nadat enkele projectielen in de netten van Italiaanse vissers werden aangetroffen .

België speelt in de wereld een voortrekkersrol. Het is het eerste land waar het gebruik, de productie en zelfs de investering in clusterbommen bij wet verboden werd. Maar we zouden natuurlijk geen Belgen zijn als we daarvoor geen oplossing bedachten. De clustermunitie wordt, via een achterpoortjes in de wet (?) onverminderd verder geproduceerd in Les forges de Zeebrugge. Sp.a fractieleider Dirk Van der Maelen, een sterke voorstander van een totaalverbod op clustermunitie was de bedenker van deze ‘Belgische’ oplossing volgens een artikel in de Standaard van 17 februari 2006 met de veelzeggende titel ‘Clusterbom in gezicht Sp.a’. Of hij dit deed onder zware druk van de Waalse wapenindustrie of dat hij bezweek voor andere (Amerikaanse) argumenten is niet duidelijk. Wel duidelijk was dat de SP.a’er pisnijdig was over het artikel en ook dat de wapenindustrie in ons land liet weten zeer tevreden te zijn met Van der Maelen’s wetsvoorstel. Criticasters merken op dat Van der Maelen poogde om de productie van clusterbommen wereldwijd te verbieden maar dat de specifieke uitzondering in de wet die hij goedkeurde vooral de Belgische wapenindustrie stevig op de wereldkaart neerzet.

Israël werd tijdens de Libanon en Gaza oorlog beschuldigd verarmd uranium te hebben gebruikt, dat bleek later onjuist.