JHM Nederland brengt eerste tentoonstelling van Boris Kowadlo
Het Joods Historisch Museum van Nederland (link naaar website) in Amsterdam toont vanaf 29 november a.s. voor het eerst een overzicht van het oeuvre van de Nederlands-Poolse fotograaf Boris Kowadlo. Hij was in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw de bekendste en belangrijkste fotograaf van het joodse leven in Nederland. Deze fototentoonstelling vindt gelijktijdig plaats met de expositie Wie niet weg is, is gezien. Joods Nederland na 1945.
Boris Kowadlo (1911-1959), op negentienjarige leeftijd vanuit Polen naar Amsterdam gevlucht, begon zijn fotocarrière net na de Tweede Wereldoorlog met indrukwekkende foto’s van de vervallen Amsterdamse jodenbuurt. De opnames, die gepubliceerd zijn in het boek Het Verdwenen Ghetto, maken duidelijk welke vernietigende uitwerking de Sjoa heeft gehad, en de leegte waarin de overlevenden verder moesten. Het vastleggen van de herinnering aan de verdwenen vooroorlogse wereld bleef ook later een belangrijk aspect in Kowadlo’s fotografie.
Vanaf eind jaren veertig volgde Kowadlo als fotojournalist voor het Nieuw Israëlietisch Weekblad en andere joodse bladen het naoorlogse joodse leven in Nederland. Zijn foto’s laten een zwaar getroffen, maar tegelijkertijd veerkrachtige gemeenschap zien, die hard werkte aan herstel en het oppakken van het normale leven. Er spreekt optimisme uit, net zoals de wederopbouwfoto’s van andere Nederlandse fotografen uit die periode. Deze opnames vormen nu het belangrijkste tijdsdocument van deze moeilijke periode in de naoorlogse joodse geschiedenis.
Kowadlo werd ook bekend buiten de joodse wereld. De reisreportages die hij maakte in Israël werden in 1958 gepubliceerd in de veelverkochte Contact-Foto-Pocket Dit is Israël. Deze foto’s getuigen behalve van zijn grote fotografische talent en vakmanschap ook van geloof in een nieuwe toekomst. Het Stedelijk Museum in Amsterdam kocht in 1958 een aantal van deze foto’s aan.
Advertentie
Boris Kowadlo raakte na zijn vroegtijdige dood in 1959 in de vergetelheid bij het grote publiek. Zijn werk kwam terecht bij meerdere musea en archieven. Voor de tentoonstelling in het JHM is zijn oeuvre gereconstrueerd en onderzocht. Tijdens dit onderzoek zijn ook Kowadlo’s memoires teruggevonden die hij gedurende zijn onderduik schreef. Vanuit het Jiddisj in het Nederlands vertaald worden deze gepubliceerd in het boek dat verschijnt bij de tentoonstelling.
De expositie in het Prentenkabinet bevat ongeveer 100 zwart-wit foto’s, zowel vintage als nieuwe drukken. Een aantal is nooit eerder gepubliceerd. Persoonlijke documenten en foto’s, kranten, tijdschriften en boeken vullen de expositie aan. De begeleidende publicatie bevat, naast Kowadlo’s memoires, de foto’s uit de expositie, zijn levensverhaal en een bibliografie (Uitgeverij Waanders, € 19,95).