Afscheid van Alain Bloch (1953-2021✡︎), een gedreven magistraat, een gedreven mens

Op 4 april 2021 overleed Alain Bloch in zijn woning in Sint-Martens-Latem op 67-jarige leeftijd. Hij laat zijn vrouw Monique na en twee zonen, Ysaïe en Jehudi.

Alain is de oudste zoon van bakker Jacques Bloch, de bakker van de ‘Boulangerie Alsacienne’ (meer dan een eeuw lang een iconische zaak in de Gentse Veldstraat, zie kader). Alain treedt niet in de sporen van zijn vader. Na zijn rechtenstudie aan de Gentse universiteit, start hij als advocaat en richt hij Magistratuur & Maatschappij op, een denktank om de kloof met de burger te helpen dichten. In 1992 wordt hij in Antwerpen aangesteld als onderzoeksrechter. In zijn laatste levensdagen heeft hij ervoor gezorgd dat zijn ervaring als onderzoeksrechter in boekvorm gepubliceerd worden (Annemie Morbee, Mijnheer de onderzoeksrechter, Herinneringen van Alain Bloch) – een zeer leesbaar en interessant verhaal over een aspect van het Belgische recht, waar weinig over verschijnt en nog minder over gekend is.

Daarna wordt hij rechter in de correctionele rechtbank van Gent. Daar ligt hij mee aan de basis van de mogelijkheid voor scholen om gratis rondgeleid te worden in het gerechtshof. Ik kon dit met mijn leerlingen organiseren – met Alain als gids – en dat was telkens voor de leerlingen een unieke en zeer interessante ervaring. Hij eindigt zijn loopbaan als raadsheer in het Hof van Cassatie – het hoogste gerechtsorgaan in België.

Alain werd vaak gebrandmerkt als een ‘activistische’ magistraat. Dat was en bleef hij zeker. Er is toch niets mooier dan de actieve inzet voor de fundamentele rechten van de mens, de waardigheid en de waarde van de menselijke persoon en de gelijke rechten voor man en vrouw. Een onderzoeksrechter moet volgens Alain ‘alle wettige middelen inzetten om de waarheid te ontdekken, met al haar nuances, zodat er geen onschuldigen worden veroordeeld en zodat wie schuld treft het voorwerp uitmaakt van een gepaste maatschappelijke reactie’. ‘De essentie is te geloven in wat je doet en te handelen met mededogen, maar ook te aanvaarden dat daarop kritiek kan komen.’

Het jodendom is ook altijd een inspiratiebron voor Alain. In een recent interview in De Standaard, verwoordt Alain het als volgt: ‘In de tijd van de mondelinge interpretatie van de Thora werd de nadruk gelegd op het belang van getuigen en van wederwoord. Dat heb ik altijd onthouden: luister naar alle standpunten die in een dossier worden meegegeven. Als je daarbij verweer ontkracht, ben je niet partijdig, maar ben je altijd op zoek naar de waarheid. Veel magistraten hebben nooit meegemaakt wat het betekent om slachtoffer te zijn, om vervolgd te worden vanwege je naam, om vluchteling te zijn. Ik meen te mogen zeggen dat ik daar wel een notie van heb en als je zelf recht spreekt, is dat van onschatbare waarde.’

Advertentie

‘Leert goed te doen, tracht naar recht, houdt de geweldenaar in toom, doet recht aan de wees, verdedigt de rechtszaak der weduwe’ (Jesaja, 1:37).

Maar Alain was veel meer dan een activistische magistraat. Hij was ook heel geëngageerd binnen de Joodse gemeenschap in Gent. Hij en zijn vrouw Monique stonden elk jaar opnieuw borg voor de sfeer  in de Gentse Fun Purim Party met telkens weer een prachtige ‘performance’. Maar er kon ook altijd op hen gerekend worden voor het organiseren van de andere feesten. Wanneer de jongste jaren Gentse anti-Israël activisten pogingen ondernamen om de stad te verleiden tot een boycot van Israël, konden we ook altijd op Alain rekenen voor zijn juridisch advies.

Wij zullen Alain altijd in onze herinnering houden: Alain met de warrige haardos en de lange baard, Alain de gedreven activist.

In 1898 startte het Joodse echtpaar Benjamin Bloch en Sophie Loeb – de grootouders van Jacques – een bakkerij in de Gentse Veldstaat. Wanneer de nazi’s in mei 1940 België binnenvallen, besluit de toenmalige bakker Rodolphe Bloch om met zijn vrouw Alice en hun kinderen Jacques en Nicole te vluchten. Op het laatste ogenblik beslist Jacques’ grootmoeder Sophie Loeb om toch de patisserie in Gent niet te verlaten. Uiteindelijk worden Sophie Loeb, haar andere dochter Marguerite en haar schoonzoon Marcel Levy opgepakt en getransporteerd naar Auschwitz waar ze vermoord worden. (Voor de deur van de voormalige bakkerij in de Gentse Veldstraat, werden enkele jaren geleden drie stolpersteine in de stoep ingemetseld ter herinnering daaraan.)

Rodolphe Bloch had met zijn gezin de juiste beslissing genomen. Via Frankrijk, Spanje en Portugal slagen ze er uiteindelijk in om dank zij de hulp van een familielid, de nodige papieren te krijgen voor New-York. In 1945 kon de teruggekeerde familie van Rodolphe Bloch het pand opnieuw in bezit krijgen. Na het overlijden van vader Rodolphe neemt Jacques de zaak in 1958 over.

(Lieve Schacht)

 

 

Advertentie