Pesachverhaal: Een wonderlijke marstocht
Een aantal Joodse militairen was gelegerd in een Russisch legerkamp in de buurt van de stad Lubavitch. Deze locatie stelde hen in staat hun Joodse leven enigszins te handhaven, koosjer voedsel te verkrijgen en van tijd tot tijd met het juiste aantal mensen op Sjabbat te bidden. Tot hun grote schrik hoorden zij dat hun eenheid zou worden overgeplaatst. Om hun verdriet nog groter te maken zou de overplaatsing plaatsvinden kort voor Pesach.
Yehudah Chitrik
Volgens het plan van hun commandant zouden ze nog tijdens Pesach op mars zijn diep in het Russische vasteland en in elk geval ver weg van elke Joodse gemeenschap. Ontredderd besloten de soldaten advies in te winnen bij de derde Lubavitcher Rebbe Menachem Mendel. Eén van hen werd als boodschapper naar Lubavitch gestuurd. Hij legde hun benarde situatie uit aan de Rebbe en benadrukte in het bijzonder de moeilijkheden die zij zouden ondervinden bij het naleven van de Joodse wetten voor Pesach tijdens hun voetreis.
Advertentie
“Ik stel voor dat jullie je kapitein benaderen met een alternatieve route voor de reis,” zei de Rebbe. “Leg uit dat de route die hij heeft gepland veel nadelen heeft. Aangezien de steden op zijn route meer dan één dag reizen van elkaar verwijderd zijn, zal de eenheid gedwongen zijn ’s nachts in de wildernis te kamperen. Stel een alternatieve route voor – door Wit Rusland, met een tussenstop in Orsha, Shklov, Kopust en Mohilev. De kortere afstanden tussen deze steden maakt de reis veel gemakkelijker voor iedereen. En u krijgt natuurlijk toegang tot de Joodse gemeenschappen daar.” De Rebbe had ook nog een persoonlijk verzoek: “Waarschijnlijk bent u de eerste twee dagen van het feest in Shklov. Als u op de vooravond van Pesach naar de synagoge gaat, wordt u door een van de mensen thuis uitgenodigd. Accepteer deze uitnodiging voor de Pesach feestmaaltijden. Als je echter uitnodigt wordt om te blijven slapen, verontschuldig je dan en breng de nacht door in de synagoge die bekend staat als de ‘Groene Synagoge’. Op de laatste dagen van Pesach zul je in Mohilev zijn. Accepteer ook daar elke uitnodiging voor de feestmaaltijden, maar sta erop in het gemeenschappelijke pension te overnachten”. Daarna gaf de Rebbe de soldaat een afscheidszegen.
Terug op zijn basis vertelde de soldaat het advies van de rebbe aan zijn kameraden. Het antwoord van één soldaat verwoordde de gevoelens van de hele groep: “Het is een goed advies, maar hoe durven we het voor te stellen? De kapitein zal diep beledigd zijn als we zelfs maar laten doorschemeren dat zijn plan niet perfect is.” De soldaten bespraken de zaak dagenlang. Ze aarzelden om hun kortzichtige kapitein te benaderen tot de naderende vertrekdatum hen uiteindelijk dwong tot actie. In de hoop dat de zegen van de rebbe hen zou beschermen, legden ze het alternatieve plan voor aan de kapitein. Verrassend genoeg was hun legeraanvoerder zowel onder de indruk als bereidwillig. “Je voorstel is heel goed. Hoe zijn eenvoudige soldaten als jullie op zo’n idee gekomen?” vroeg hij vol ongeloof.” Om u de waarheid te zeggen, meneer, het was niet ons eigen idee, maar het advies van een groot geleerde, Rabbi Menachem Mendel”, antwoordden ze.
Volgens het nieuwe plan bevond de troep zich inderdaad in Shklov aan de vooravond van Pesach. De Joodse soldaten kregen de volgende twee dagen vrij en haastten zich naar de plaatselijke synagoge om regelingen te treffen voor de feestdag. Ze werden allemaal vriendelijk uitgenodigd in verschillende huizen en gingen op pad met hun gastheren. Na de maaltijd maakte de soldaat die instructies had gekregen van Rebbe Menachem Mendel zich klaar om te vertrekken. Ondanks de protesten van zijn gulle gastheer verontschuldigde hij zich en begaf zich naar de Groene Synagoge, waar hij zich in een knus hoekje nestelde om te slapen. Toen hij in slaap viel, werd hij plotseling gewekt door gezucht en gekreun uit het verste deel van de synagoge. Pas toen merkte hij een oudere man op die duidelijk in nood over de tafel gebogen zat. De soldaat naderde hem en vroeg hem zachtjes: “Waarom bent u zo overstuur? Kan ik u helpen?” “Hoe kunt u mij helpen?”, antwoordde de man bitter. “Ga maar weer slapen en negeer me gewoon.” De soldaat trok zich terug en respecteerde het verlangen van de man naar privacy.
Toen het gekreun van de oudere man echter aanhield en de soldaat verhinderde te slapen, kwam hij weer naar hem toe. “Deel alstublieft uw problemen met mij”, zei hij vriendelijk. “Misschien kan ik uw verdriet verlichten?”
De man werd geraakt door de oprechtheid van de soldaat en vertelde zijn verhaal: “Ik ben een weduwnaar die trouwde met een vrouw die veel jonger was dan ikzelf. Wat ik dacht dat een vredig huwelijk zou worden, bleek een nachtmerrie te zijn. We waren nog maar een paar weken getrouwd toen een reizend orkest naar de stad kwam. Een van de muzikanten raakte bevriend met mijn vrouw en voor ik het wist, stalen de twee al mijn geld en liepen weg. Ik heb geen inkomen meer, geen huis en weet niet wat ik moet doen. Daarom slaap ik hier in de synagoge,” besloot de man.
“Je weet maar nooit,” zei de soldaat in een poging hem te troosten. “Misschien kan ik je helpen. Onze troep is op een lange tocht in het binnenland van Rusland en we zullen door vele steden en dorpen komen. Beschrijf je vrouw en de muzikant aan mij; misschien kom ik ze onderweg tegen. Ik beloof dat ik mijn best zal doen om u te helpen.” De man beschreef de twee graag en gekalmeerd door de medelevende belangstelling van de soldaat viel hij uiteindelijk in slaap.
De soldaten vervolgden hun reis gedurende de volgende week, en, precies zoals Rabbi Menachem Mendel had voorzien, arriveerden zij in de stad Mohilev aan de vooravond van de laatste dagen van de vakantie. Opnieuw kregen de Joodse soldaten verlof en gingen zij in op de uitnodigingen bij de plaatselijke bevolking thuis. Opnieuw verontschuldigde de soldaat zich voor de nacht en ging, zoals opgedragen, slapen in het gemeenschappelijke pension. Tijdens de nacht wekte een luid tumult hem uit zijn slaap. Hij stond op en zag dat er een groep mensen was aangekomen om daar de nacht door te brengen. Tot zijn verbazing voldeden één van de mannen en een vrouw precies aan de beschrijving die hij van de oude man in Shklov had gekregen. De volgende ochtend vroeg, voordat de laatkomers waren opgestaan, haastte de soldaat zich naar het huis van de plaatselijke rabbijn en bonsde op de deur. “Het spijt me dat ik u stoor, rabbijn, maar ik moet dringend iets bespreken.” Hij vertelde snel over de benarde situatie van de man uit Shklov. “Ik geloof dat ik zijn weggelopen vrouw en haar vriend heb gevonden,” zei hij.
Advertentie
De rabbijn nam onmiddellijk contact op met de autoriteiten en het oneerlijke tweetal werd gearresteerd. Het gestolen geld en de kostbaarheden werden opgespoord, en na de vakantie regelde de rabbijn een scheiding.