Excuses Williamson, Vaticaan niet vrijuit

Dirk Verhofstadt schreef volgend opiniestuk n.a.v. de zgn. excuses van bisschop Williamson. Let wel, Williamson excuseerde zich voor de mensen die hij pijn zou hebben gedaan maar heeft zijn woorden niet teruggetrokken. Hij heeft dus niet gezegd dat de gaskamers wel degelijk bestonden en dat er meer dan 300.000 Joden werden vermoord tijdens WOII.

Meer dan een maand nadat bisschop Richard Williamson zijn negationistische uitspraken deed dat er hooguit 200.000 tot 300.000 joden omkwamen tijdens de Holocaust en dat geen enkele jood werd vermoord in de gaskamers, sprak hij uiteindelijk zijn verontschuldigingen uit. In een verklaring vanuit Londen erkende hij gisteren (26 februari) grote problemen te hebben veroorzaakt en vroeg hij voor God vergiffenis aan iedereen die hij had beledigd.

Blijkbaar was de druk van de paus zodanig groot dat Williamson, die in het verleden al verschillende keren de Holocaust bagatelliseerde, nu gas terug nam. Ook de paus zelf verklaarde intussen dat de Shoah een ‘misdaad tegen de mensheid’ is en dat het ‘onaanvaardbaar en onverdraaglijk’ is dat leden van de rooms-katholieke kerk de vernietiging van de Joden ontkennen of bagatelliseren. Daarmee hoopt de paus de verstoorde relaties met de Joden en Israël weer recht te trekken en zo de aandacht af te wenden van de door hem gerehabiliteerde leden van het ultraconservatieve Pius X-genootschap.

Daarmee zijn echter niet alle plooien rond de rehabilitatie van het Pius X-genootschap opgelost. Het weekblad Joods Actueel onderzocht de voorbije weken de inhoud van een aantal websites van het genootschap en trof er tal van antisemitische uitspraken aan. De conclusie van het onderzoek was onthutsend: het Pius X-broederschap houdt vast aan oerkatholieke principes, verwerpt het Tweede Vaticaans Concilie en verspreidt wereldwijd de ergste antisemitische propaganda in talloze katholieke kerken. De rehabilitatie door het Vaticaan van de negationistische en antisemitische bisschop Richard Williamson is niet de enige grote blunder die paus Benedictus XVI maakte. Hij rehabiliteerde ook de Franse bisschop Bernard Tissier de Malleraiseveneens een lid van het sinistere Broederschap van Pius X. In 1997, noemde die bisschop de Joden ‘de meest actieve militanten voor de komst van de antichrist’. Van die uitspraak heeft de katholieke kerk alsnog geen afstand genomen. Sterker nog, ze nam een aantal bisschoppen in haar midden die duidelijke en ondubbelzinnig antisemitische uitspraken deden.

Advertentie

In een interview in 2008 revolteerde Bernard Tissier de Malleraistegen de politiek van de Kerk sinds het Tweede Vatikaanse Concilie (1962-1965), waarin de bisschop sprak over ‘de bezetting [aangemoedigd door de Joden] van de Stoel van Petrus door een vreemde, antichristelijke ideologie die de heiligheid van Jezus Christus ontkent‘. Deze kritiek van een lid van het Pius X Broederschap van Priesters, die de Nostra Aetate (het document waarin het Tweede Vaticaans Concilie het idee verwerpt dat de Joden verantwoordelijk zijn voor de dood van Jezus Christus) weigert te accepteren, is een goede bekende in het Vaticaan en wordt alsnog in bescherming genomen door de paus en de Curie. Nochtans zijn de antisemitische uitspraken van deze bisschop – en het feit dat de paus en de Curie hier niet op reageren – nog ernstiger dan de ‘dwaling’ rond de gestoorde Richard Williamson.

Het gaat hier immers om een prominente vertegenwoordiger van een conservatieve vleugel binnen de katholieke kerk, die inmiddels werd opgenomen in de schoot van het Vaticaan, die beweert dat de Joden de moordenaars van God zijn en haat blijft zaaien tegenover de huidige generaties Joden. Het discours van Tissier de Mallerais spoort met de antisemitische opvattingen van de meest overtuigde  en antisemitische nazi’s die de joden beschuldigden van alle zonden van de wereld en aanstuurden op hun vernietiging. De uitspraken van deze ultraconservatieve bisschop zijn nog gevaarlijker dan de negationistische uitlatingen van Williamson. Ze tonen aan dat in een belangrijk deel van de katholieke kerk, die nu opnieuw werd opgenomen in de schoot van het Vaticaan, antisemitisme algemeen aanvaard en verspreid wordt. De paus heeft dan wel het negationisme veroordeeld en van bisschop Williamson geëist om er publiekelijk afstand van te nemen, maar dat is alsnog niet het geval tegenover de verspreiders van rabiaat antisemitische uitspraken.

Zolang de katholieke kerk, het Vaticaan en de paus weigert om dergelijke extremistische en antisemitische figuren uit haar midden te verdrijven, blijft ze de houding van jodenhaters in stand houden. Die houding heeft de voorbije 2000 jaar geleid tot de meest afschuwelijke wantoestanden met als dramatisch dieptepunt de Holocaust die het leven kostte aan zes miljoen joden. In het beroemde fragment van Shakespeare uit De Koopman van Venetië wees Lessing reeds op die ongerijmdheid. ‘Ik ben een jood. Heeft een jood geen ogen? Heeft een jood geen handen, organen, afmetingen, zinnen, affecties, hartstochten? Gevoed door hetzelfde voedsel, gewond door dezelfde wapens, onderhevig aan dezelfde ziektes, genezen door dezelfde behandeling, opgewarmd en afgekoeld door dezelfde zomer en winter, als een christen? Als je ons prikt, bloeden wij dan niet? Als je ons kietelt, lachen wij dan niet? Als je ons vergiftigt, sterven wij dan niet? en als je ons mishandelt, wreken wij ons dan niet? Als we net als jullie zijn in die andere dingen, zullen wij ook daarin op jullie lijken?’

Het wordt dringend tijd dat de Kerk en de paus resoluut en ondubbelzinnig afstand nemen van elke vorm van antisemitisme. Dat heeft niets te maken met een of andere vorm van ‘Wiederguttmachung’, maar met een eenvoudig, menselijk en zelfs christelijk principe: namelijk medeleven voor de Ander en de acceptatie dat elke mens gelijkwaardig is. Zolang Benedictus XVI antisemieten in zijn kerk toestaat, blijft hij voeding geven aan de aloude gedachte van de Joden als Godsmoordenaars en tweederangsburgers die desnoods mogen uitgeroeid worden. Alleen een ondubbelzinnige veroordeling van de bisschop Tissier de Mallerais en zijn volgelingen kan hierin klaarheid scheppen.

Dirk Verhofstadt is kernlid van de denktank Liberales