Koosjere ziekenhuismaaltijden: één halen, twee betalen

Het consumeren van koosjere maaltijden in ziekenhuizen veroorzaakt bijkomende kosten voor Joodse patiënten. Men hanteert bij de berekening van de ligdagprijs zonder ziekenhuismaaltijden een vreemd solidariteitsprincipe.

Guido Joris

Ziekenhuiskeukens bereiden geen koosjere maaltijden voor hun Joodse patiënten. Dat is best begrijpelijk want de bereiding van koosjer voedsel is niet alleen vanuit een religieuze invalshoek maar ook vanuit een keukentechnisch oogpunt niet eenvoudig. Welke voorzieningen zijn er dan wel om Joodse patiënten van voedsel te voorzien? Joods Actueel zocht uit hoe de vork nu precies aan de steel zit.

De eerste vraag die zich daarbij opdrong was deze: als koosjere maaltijden niet geleverd worden door de ziekenhuiskeuken waar komen deze maaltijden dan wel vandaan? We vroegen het aan Alexander Zanzer, directeur van de Joodse Centrale. ‘De patiënten krijgen de maaltijden inderdaad van buiten het ziekenhuis aangeleverd. Ze worden ondermeer gebracht  door de Joodse Centrale maar in toenemende mate ook door privéleveranciers. Het aandeel van de Centrale in het leveren van maaltijden neemt trouwens de laatste jaren aanzienlijk af. Het verzekeren van deze diensten is voor ons bijzonder moeilijk geworden omdat de koosjere maaltijd ook moet voldoen aan de uiterst strenge normen die door de wetgever worden opgelegd in verband met het vervoer en opwarmen van maaltijden. Privéleveranciers zijn niet aan dezelfde strenge normering onderworpen, vandaar. Financieel gezien betekent deze procedure dat de patiënten bijkomende kosten hebben en hun maaltijden alsnog zelf moeten betalen. Dat is bijvoorbeeld niet het geval in gevangenissen. Daar betaalt het Ministerie van Justitie wel degelijk voor deze maaltijden’, aldus directeur Zanzer. Deze laatste stelling omtrent de  koosjere maaltijdbedeling in de gevangenissen werd aan Joods Actueel trouwens bevestigd door de woordvoerder van justitieminister Jo Vandeurzen.

Kost
Wat kost het nu om koosjer eten te krijgen in het ziekenhuis? De Centrale voor Joodse Weldadigheid hanteert een prijs van €12,39 per warme maaltijd. Een ontbijt of een avondmaal worden niet geleverd. Daar dient de patiënt dan zelf voor te zorgen. Zo geraak je toch snel aan €20 per dag. Mensen die langere tijd in het ziekenhuis verblijven krijgen dus een gepeperde factuur voorgelegd van meer dan €600 per maand. Joods Actueel ondervroeg verschillende personen die enkele maanden voor revalidatie in het ziekenhuis lagen. Hun beklag over de meerkost was unaniem.

Advertentie

Dure appel, zure appel
Een aandachtspunt in deze kwestie is het feit is dat maaltijden onderdeel uitmaken van de zogenaamde ‘hotelkosten’ van een ziekenhuis. Deze wettelijke voorziene  hotelkosten maken op hun beurt  een wezenlijk bestanddeel uit van de ligdagprijs van het ziekenhuis. Toch rekenen ziekenhuizen de volledige ligdagprijzen door aan de mutualiteiten en hospitaalverzekeringen, dus  zonder aftrek van de niet-verstrekte maaltijden. Ook het remgeld dat de patiënt-zonder-ziekenhuismaaltijden dient te betalen blijft exact hetzelfde. Alhoewel sommige ziekenhuizen in het verleden wel eens een appel aanboden aan hun Joodse patiënten (een gebaar dat in het beste geval goed bedoeld zou kunnen zijn) blijkt dat wel een erg duur (zuur?) appeltje.

We legden dit probleem voor aan Maurice Tuerlinckx, financieel stafmedewerker van de ziekenhuiskoepelorganisatie V.V.I. (Het Verbond van Verzorgingsinstellingen)  Hij legt uit: ‘De maaltijdkosten maken inderdaad deel uit van de ligdagprijs maar niet van het remgeld. De patiënt betaalt dus hoe dan ook niet teveel. De mutualiteit ook niet want de ligdagprijs wordt berekend op het geheel van maaltijden. Het is dus een solidariteitsprincipe dat iedereen zijn deel van dat geheel betaalt‘. Op mijn vraag of hij begrip kan opbrengen voor het feit dat Joodse patiënten dan toch nog altijd zelf hun maaltijden dienen te betalen zegt Tuerlinckx dat patiënten steeds voor extra diensten dienen te betalen en vervolgt,  ‘mijn organisatie kan geen enkele aanzet geven voor de oplossing van dit probleem omdat enkel de bevoegde overheid initiatieven terzake kan ontwikkelen‘..

Hoe is de toestand in onze buurlanden?
‘In Nederland is er een Joods ziekenhuis in Amstelland dat niet als regionaal ziekenhuis functioneert maar als ‘het’ ziekenhuis voor Joods Nederland‘, aldus Ruben Fisch van het NIK, de Nederlandse tegenhanger van het Belgische Consistorie. Nog volgens de heer Fisch: ‘de aangeleverde koosjere maaltijden worden in andere Nederlandse ziekenhuizen wel degelijk door de ziekteverzekering betaald en dus merkt deJjoodse patiënt in Nederland niets van extra maaltijdkosten‘. Ook vanuit  Frankrijk berichtte de heer Jean-François Strouf van het CRIF (Conseil Représentatif des Institutions juives de France) ons dat: ‘Joodse personen in Frankrijk  steeds kunnen genieten van koosjere maaltijden zonder enige extra kost. Dit geldt in Frankrijk niet enkel voor gevangenen en voor militairen maar ook voor ziekenhuispatiënten en dat ongeacht de duur van hun verblijf‘.

Het zou natuurlijk een mooi gebaar zijn indien de overheid of de ziekenhuizen ook bij ons hier iets aan doen. De ziekenhuizen zouden op zijn minst kunnen meebetalen voor de koosjere maaltijden omdat er  in hun ‘hotelkosten’ sowieso een bedrag  begroot werd voor de gewone maaltijden. Een bedrag dat ze thans niet besteden.
Harmoniserende wetgeving is welkom
Het is duidelijk dat elke wijziging van het ziekenhuisbeleid, zelfs een kleine verandering zoals in dit geval, uiterst complex is omwille van het grote aantal diensten, administraties en overheden die hiermee betrokken zijn. Daarbij zijn de bevoegdheden, om het op zijn zachtst te zeggen, niet altijd helder afgebakend. Een wetgevend initiatief zou dus voor een oplossing kunnen zorgen in deze. Dat zou bijzonder welkom zijn, in de eerste plaats voor de minder gegoede patiënten. Of zou een ministeriële omzendbrief die de interpretatiemogelijkheden voor de ziekenhuiskoepels en de ziekenhuizen in deze kwestie tot een redelijke interpretatie van de bestaande regelgeving noopt ook voldoen? In elk geval lijkt een harmonisatie van de Vlaamse regelgeving met die in onze Europese buurlanden redelijk. Hopelijk belandt dit artikel – en liever vroeger dan later – om deze reden  ook op het bureau van Steven Vanackere, onze Vlaamse minister van Volksgezondheid, al dan niet via een vraag in het Vlaamse parlement.
artikel eerder verschenen in Joods Actueel magazine