Red Star Line Museum blaast vijf kaarsjes uit
Na een korte sluitingsperiode voor een facelift aan de loods en aanpassing van de permanente opstelling opent het Red Star Line Museum opnieuw de deuren. Verhalen van families en hun nazaten die destijds met de Red Star Line boten naar Noord-Amerika vertrokken, betrekken de bezoeker nog meer bij hun dromen en noden. Boeiend zijn de getuigenissen van hoe ze, eind 19de– begin 20ste eeuw, na aankomst op Ellis Island hun leven verder hebben opgebouwd.
Tekst en foto’s: Chris Rachel Spatz
Tijdens de viering van het lustrum ontmoet ik Caroline Emmet, kleindochter van Irving Berlin die als jongetje uit een arm Joods-Russisch gezin met een Red Star Line boot in de Verenigde Staten arriveerde. Van jochie in de sloppenwijken van New York groeide hij op tot een beroemde componist. Zijn piano is een blikvanger in het museum. Caroline woont momenteel in Parijs.
Ed Van Rossen is een telg van de derde generatie van twee Belgische migrantenfamilies. Zijn Nederlands heeft soms charmante Amerikaanse uitschuivers.
Ellen Bledsoe Rodriguez woont in Califonië. Ze is de dochter van de Joodse Bessie Cohen die in 1921 de oversteek vanuit Rusland maakte.
In een familiespel kan het authentieke verhaal van de negenjarige Bessie Cohen worden gevolgd. Al spelend reis je met haar mee naar New York (aanbod in het Nederlands, Frans en Engels). Naast gefilmde getuigenissen van deze nazaten ligt van elk een persoonlijk object, met een eigen verhaal, in vitrines.
Advertentie
Tijdelijke expositie: Thuishaven
Voor de nieuwe start werden beklijvende verhalen opgetekend van en door ‘nieuwe’ Antwerpenaren over hun eerste vijf jaar in Antwerpen. In totaal 700 verhalen, verzameld onder 62 nationaliteiten. Dat kon onder de vorm van een tekening, een opgeschreven verhaal of op een andere creatieve manier tot uiting gebracht gebracht worden op een kaart. Elke kaart werd gevouwen tot een bootje, symbool van weggaan en toekomen. Het Red Star Line Museum werd voor hen de ankerplaats in wereldhaven Antwerpen. Oude en nieuwe verhalen van weggaan en toekomen zijn nooit uitverteld.
Museumcafé
Het museumcafé Keukentuig is in handen van een Irakees die op 17-jarige leeftijd zijn thuisland ontvluchtte en na een tocht van drie maanden terecht kwam in België. Keukentuig hoopt in een latere fase nog meer personeel met een migratieachtergrond aan te werven.
Info: www.redstarline.be
Red Star Line Museum
Montevideostraat 3
2000 Antwerpen
00 32 (0) 3 298 27 70
Over het museum
Het Red Star Line Museum is gevestigd in de authentieke loodsen van de oude rederij Red Star Line.
Meer dan twee miljoen Europese emigranten arriveren tussen 1873 en 1934 in Antwerpen waar ze hopen in te schepen naar de Verenigde Staten. Ze komen van ver, velen hebben er al een uitputtende treinreis op zitten. Vaak zijn familieleden al vooraf vertrokken. In afwachting van de ontscheping verblijven sommigen in dubieuze logementen in de stad. Armoede, teloorgang van de huisnijverheid, bevolkingsgroei, discriminatie van Joden noden velen tot emigreren. Wie eerste en tweede klasse reist, mag vertrekken zonder medische controle. De derde klasse passagiers wachten bang af of ze de gezondheidskeuring zullen doorkomen. Het onderzoek gebeurt aanvankelijk in open lucht; daarna in de loodsen, het huidige museum, op de hoek van Rijnkaai en Montevideostraat. Hun reisgoed en klederen worden gedesinfecteerd. Ze moeten onder de douche, een half uur lang, mannen en vrouwen streng gescheiden. Vervolgens moeten ze de trap op tot bij de dokter. Vooral trachoom, een besmettelijke oogziekte, belet velen een visum te bemachtigen. Gezinnen worden gescheiden. Hartverscheurende taferelen spelen zich af.
Advertentie
De negenjarige Ita Moel heeft geluk, haar oogziekte is genezen en ze mag met haar moeder en broers aan boord. Aangekomen op Ellis Island krijgt ze te horen dat ze nog sporen van trachoom heeft en ze mag de Verenigde Staten niet in. Haar moeder staat voor het verscheurende dilemma: met zijn allen terugkeren of haar dochter alleen terug zenden. Ze kiest voor het laatste. Ita wordt in Antwerpen opgevangen door de Joodse hulporganisatie Ezra. Na een jaar lijkt ze genezen, ze vertrekt maar wordt opnieuw afgekeurd. Na nog eens vijf jaar Antwerpen, ontscheept ze voor een derde keer naar Amerika. De definitieve controle gebeurt op dat moment in Antwerpen door een Amerikaanse dokter. Eindelijk gelukt het haar.
Het Red Star Museum vertelt het verhaal van Ita en van ontelbaar andere landverhuizers waaronder 150 000 Belgen (1850 tot 1930) en dat op een plek, een halte, op hun tocht naar het beloofde land: de hangars waar ze verzamelden en waar hun hele hebben en houden werd ontsmet, de douchecabines, de trap naar de dokterscontrole…
Je stapt in het museum letterlijk in de voetsporen van de landverhuizers.
Ook het leven aan boord van eerste klasse reizigers, badend in luxe, wordt rijkelijk geïllustreerd.
Na 1920 hanteert Amerika strengere quota; dat noopt de Red Star Line zich te focussen op toeristen. Albert Einstein en Cyriel Buysse behoren tot hun klanten. Het migratieverhaal wordt in het Red Star Line museum ook in zijn universele context geplaatst.
