Invloedrijkste Israëlische rabbijn van deze eeuw te ruste gelegd in Israël

Rabbijn Kanievsky, enkele dagen geleden, bij het lezen van de Rol van Ester op Poerim (foto: Flash 90)

Rouwenden kwamen zondag vanuit heel Israël honderdduizenden mensen samen in Bnei Brak voor de begrafenis van rabbijn Chaim Kanievksy, die vrijdagmiddag op 94-jarige leeftijd in zijn huis in de stad overleed. Hij werd beschouwd als een van de leiders van de Torah van deze generatie en had honderdduizenden volgelingen. Honderden wegen in het hele land werden afgesloten terwijl menigten naar Bnei Brak trekken voor wat volgens de voorspellingen één van de grootste begrafenissen in de Israëlische geschiedenis zou zijn.

“Hadden wij in de seculiere gemeenschap maar zo iemand, iemand die voor iedereen beschikbaar is, iemand die er is voor mensen in nood”, schreef professor Yuval Albashen in onderstaand opiniestuk in de Israëlische media”.

Rabbi Kanievsky met Prof. Albashen Yaakov Maklev

“Vol vooroordelen kwam ik aan in het huis van rabbijn Chaim Kanievsky. Als afstammeling van vier generaties overtuigde seculieren, iemand die zich in zijn leven vooral richt op het bevorderen van de vrijheid van de mens, leek het fenomeen dat ik zou ontmoeten meer tot de wereld van de sekten te behoren dan tot de wereld van het geloof.

Ik was er zeker van dat ik op het punt stond het weelderige landhuis te bezoeken van iemand die, samen met zijn familieleden, de zwakheden van anderen uitbuit om zichzelf te verrijken en macht en invloed te verwerven. Ik bereikte de straat die ik zocht en ontmoette een jonge haredi-student die mij het juiste gebouw aanwees dat toebehoorde aan de “Sar haTorah” — de Prins van de Torah, zoals rabbijn Kanievsky werd genoemd.

Vervallen

Advertentie

Het was een vervallen gebouw in een gewone straat in Bnei Brak. Ik liep twee trappen op, eenvoudig en onopgesmukt. Buiten de ingang van het huis van de rabbijn stond een groepje mensen met de littekens van het leven op hun gezichten; arme, onderdrukte mensen zoals je die in de achterbuurten van elke stad kunt vinden.

Daar stonden ze in een lange rij tot aan de deur, met een lid van de huishouding van de rabbijn aan het hoofd — maar dit “lid van de huishouding van de Rabbi” leek in niets op wat je je zou voorstellen van iemand die voor zo’n vooraanstaand iemand werkte, hij was gewoon een normaal mens, die vrijwillig zijn tijd opofferde om alles vlot te laten verlopen. De cynicus in mij kwam naar boven en ik vroeg hoeveel dit bezoek me zou gaan kosten.

“God verhoede!” was het antwoord. “De Rabbi neemt geen geld aan!” Ik drong desondanks aan en werd gewezen in de richting van een kleine kamer naast het trappenhuis van waaruit het liefdadigheidsfonds voor de armen en behoeftigen wordt beheerd. Ik was verbaasd, maar nog steeds niet helemaal overtuigd, nog steeds in de verwachting een stelletje parasieten aan te treffen, zoals wij die in de haredi-gemeenschap graag noemen, mensen die geld van anderen lospeuteren en dat vervolgens aanwenden voor hun eigen doeleinden. Maar toen ik dit later onderzocht, ontdekte ik dat al het geld echt naar mensen in nood gaat.

Eenvoud

Toen we eindelijk het huis van de Rabbi binnengingen, was ik stomverbaasd. De rabbijn leefde in een eenvoud die ik nog nooit eerder had gezien, zelfs niet in de armste huizen, zoals die waar ik vroeger kwam toen ik nog advocaat was. Een klein appartement ingericht met spullen uit de tijd van het Joods Agentschap in de vijftiger jaren, met planken en boeken die de muren bedekten. De studeerkamer van de rabbijn naast zijn eenvoudige slaapkamer (twee eenvoudige bedden met ijzeren frame) was het hart van het huis. Daar, aan een eenvoudige tafel, zat de Rabbi en leerde de hele dag Torah. Van zonsopgang tot zonsondergang en verder, tot in de vroege uurtjes van de ochtend, en tussendoor ontving hij allerlei mensen, elke gebroken persoon die een warm woord van troost nodig had, zonder te denken aan een tegenprestatie.

Twee dingen vielen mij speciaal op. Ten eerste – dat een persoon van het kaliber van de Rabbi, die zijn hele leven leerde en volstond met het absolute minimum, het rolmodel was voor een miljoen mensen. Het contrast tussen dat en de hedendaagse cultuur, een lege en vluchtige cultuur die belang toekent aan mensen met macht en vergankelijke invloed, vervulde mij met afgunst. Ten tweede, het feit dat deze rabbijn zijn positie gebruikte om anderen te verheffen, diegenen die het het meest nodig hadden. Ik heb de Rabbi een aantal keren bezocht, en iedere keer zag ik mensen weggaan met stralende gezichten, gerustgesteld en opgebeurd door het geloof dat de rabbijn hen bijbracht.

Behoeftigen

Advertentie

Dat was echt iets uitzonderlijks om te zien. Waren wij in de seculiere wereld maar in staat om een soort alternatief te bouwen voor de behoeftigen, een alternatief dat vrij beschikbaar is voor iedereen, niet alleen voor diegenen die veel geld hebben voor allerlei soorten behandelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

In de vele loftuitingen die over de rabbijn zullen worden geschreven, zal zijn grootheid in Torahgeleerdheid zeker worden benadrukt, evenals zijn grote nederigheid en de uitzonderlijke manier waarop hij leiding gaf aan de Litouwse stroming, en, in het laatste decennium van zijn leven, aan de Haredigemeenschap als geheel. Naast deze aspecten, die ik niet goed genoeg ken om ze te kunnen waarderen, wil ik deze andere kant van de rabbijn laten zien, het aspect dat hij vrijelijk zijn steun, zijn vrijgevigheid en zijn tijd gaf, om hoop en geloof te brengen aan hen die in nood verkeerden.

Moge zijn ziel in het eeuwige leven worden opgenomen en zijn nagedachtenis tot zegen zijn.”