Verkiezingen in Israël – analyse en profielschets belangrijkste kandidaten
Op dinsdag trekken de Israëli’s naar de stembus. Het volk zal dan kunnen stemmen over hoe de volgende Knesset, het Israëlische parlement dat 120 zetels telt, er de komende jaren zal uitzien. Wij brengen voor u een overzicht van de belangrijkste spelers en hoe hun partijen er volgens de meest recente peilingen voor staan. Zo bent u alvast mee en kan u het reilen en zeilen in de Israëlische politiek van nabij volgen.
Michael Freilich – foto’s Flash 90
Alle peilingen wijzen er echter op dat een groot deel van de respondenten (zo’n 1 op 3) zegt nog geen definitieve keuze te hebben gemaakt. Het kan dus nog alle kanten uit.
Benjamin Netanyahu (Likud)
De gedoodverfde favoriet en zittend premier. Volgens de meeste peilingen zou zijn partij, die een kartel vormde met Yisrael Beytenu (Israël ons huis) van Avigdor Lierberman, als overwinnaar uit de bus komen. In recente interviews maakte Netanyahu reeds zijn plannen bekend indien hij opnieuw premier zou worden. Netanyahu wil vooral focussen op het probleem van de Iraanse nucleaire dreiging, het versterken van de binnenlandse veiligheid door in het ganse land meer anti-raketinstallaties te plaatsen en sterk aandacht schenken aan de economie, door het intomen van de prijsstijgingen. Over het Palestijns hoofdstuk wijdde de premier alvast niet uit, wat erop wijst dat hij zijn politiek van de voorbije jaren niet van plan is drastisch aan te passen.
Advertentie
Avigdor Lieberman (Yisrael Beytenu)
De leider van deze rechtse partij die vooral seculiere Russische kiezers trekt, moest vorige maand aftreden als minister van Buitenlandse Zaken. Dat gebeurde nadat het Openbaar Ministerie een onderzoek voor corruptie tegen hem had bevolen. Lieberman is zelfverzekerd en zal, naar eigen zeggen, van alle aantijgingen worden vrijgesproken. Ondertussen kan hij wel campagne voeren en staat hij als nummer 2 op de kartellijst met Benjamin Netanyahu, Likud-Beytenu genaamd. Zolang het onderzoek loopt, kan hij wel geen minister worden en dat zou dus nog een tijdje het geval kunnen zijn.
Naftali Benett (Bayit Yehudi)
Een relatieve nieuwkomer die hoge ogen gooit met zijn rechtse partij Bayit Yehudi, Joods huis. Bennett is de zoon van Amerikaanse immigranten en komt als felste voorstander van de nederzettingenpolitiek uit de hoek. Pittig detail: Bennett was enkele jaren geleden nog de kabinetschef van Netanyahu, maar vond diens politiek tegenover de bouw van nieuwe nederzettingen te laks. Door zijn charisma en welbespraaktheid komt Bennett vanuit het niets uit op 15 zetels volgens de peilingen. De man is tevens een succesvol zakenman, hij verkocht zijn hi-tech bedrijf aan een Amerikaanse firma voor 145 miljoen dollar, aldus The New York Times, en is actief als majoor bij de reservisten. Dat maakt van hem meteen een gedroomde ‘poster boy’ voor veel Israëlische kiezers.
Bayit Yehudi snoept dan ook gestaag stemmen weg van andere rechtse partijen. Het kartel Likud-Beyteynu, voorheen voorbestemd om 40 zetels te halen, zou gezakt zijn tot 32. De Likud startte daarop een doorgedreven campagne tegen Benett. Naftali Benett had namelijk geopperd dat hij als soldaat het moeilijk zou hebben om een order uit te voeren die hem zou vragen nederzettingen te ontmantelen – nadien nuanceerde hij zijn woorden. Netanyahu noemde deze uitspraken gevaarlijk en lanceerde anonieme advertenties tegen de man. Daarop stapte Bennett naar de Raad van Verkiezingen die Likud een dwangsom oplegde omdat die op anonieme wijze de advertenties had gefinancierd. Dit alles hielp natuurlijk om Bayit Yehudi nog meer stemmen te bezorgen.
Ehud Barak (Atzma’ut)
Was premier van 1991 tot 2001 en leider van de Arbeiderspartij. Hij vormde een regering van nationale eenheid met Benjamin Netanyahu en werd daarin naast vice-premier ook minister van Defensie. Door het uitblijven van een vredesakkoord met de Palestijnen verloor hij de steun van zijn partij en richtte twee jaar geleden een nieuw initiatief op, Atzma’ut (onafhankelijkheid) genaamd. Dit bleek geen al te groot succes en deze zomer kondigde Barak aan dat hij na deze verkiezingen uit de politiek zou stappen. Barak wordt volgende maand trouwens 71 en gaat nu dus met pensioen. Hij wil wel nog voordrachten geven en een adviseursrol spelen.
Shaul Mofaz (Kadima)
Mofaz was stafchef van het leger en minister en is voorzitter van Kadima. Hij volgde Ariel Sharon toen die de partij oprichtte als een scheurlijst van de Likud. Onder Sharon, Olmert en nadien Tzipi Livni werd Kadima de grootste partij van het land. Bij de verkiezingen van 2009 behaalde de partij 21 zetels, maar doordat Kadima geen meerderheid kon vormen, ging Netanyahu met het premierschap lopen. Livni verloor nadien de interne verkiezingen aan Mofaz en richtte daarna maar een nieuwe partij op. Ondanks zijn winst in de partij blijkt het grote publiek geen appetijt te hebben voor het recept van Mofaz. Volgens de peilingen haalt zijn Kadima niet eens de kiesdrempel. Dat betekent dat de grootste partij in de huidige legislatuur mogelijk niet eens meer zal bestaan na de volgende verkiezingen. Mofaz is echter hoopvol en zegt dat hij 4 tot 5 zetels zal binnenrijven en “iedereen nog zal verrassen”.
Tzipi Livni (Hatnuah)
Kwam in het begin van haar politieke carrière op als nationalistische politica maar werd de voorbije jaren een centrumgezicht en groot voorstander van de tweestatenoplossing. Nadat ze afsplitste van Kadima richtte ze de Hatnuah (Beweging) op en die zou volgens de peilingen 8 zetels behalen. De afgelopen dagen vroeg ze aan de centrumpartijen Yesh Atid en de Arbeiderspartij om samen een blok te vormen tegen Netanyahu. Deze drie partijen zouden samen net iets groter kunnen zijn dan Likud-Beytenu, maar doordat ze geen kartel vormen, zal het initiatiefrecht sowieso naar rivaal Netanyahu gaan. Yesh Atid zegt dat het voor de verkiezingen in ieder geval geen concrete verbintenissen zou aangaan met wie dan ook.
Yair Lapid (Yesh Atid)
Een nieuwkomer op het politieke landschap maar zeker geen onbekende in Israël. Lapid was jarenlang een succesvolle TV-persoonlijkheid, acteur en auteur. Hij is tevens de zoon van Yosef Lapid die in 2003 het welvarende Shinui oprichtte. Vader Lapid, ondertussen overleden, zetelde als minister in een coalitie met Ariel Sharon, maar de partij raakte niet meer verkozen bij in 2009. Zoon Yair stelt zich voor als ‘de’ kandidaat van het centrum. Zijn partij zou, althans volgens de peilingen, zo’n 9 zetels bemachtigen.
Advertentie
Shelly Yachimovich (Arbeid)
De stap vanuit de TV-wereld naar de politiek lijkt in Israël steeds vaker te gebeuren. Het hoofd van de arbeiderspartij Shelly Yachimovich ruilde een jaar geleden haar carrière als nieuwsanker in voor een plaats in de politiek. Ze werd meteen verkozen tot voorzitter van de Arbeiderspartij die ze, na het vertrek van Ehud Barak, terug kon opbouwen. In de peilingen staat de partij op de tweede plaats genoteerd met zo’n 17 zetels.
Aryeh Deri (Shas)
Deri is co-voorzitter van de religieus-Sefardische Shaspartij. In 1999 werd Deri veroordeeld voor het aannemen van 155.000 dollar smeergeld en moest zijn post als voorzitter en minister van Binnenlandse Zaken afstaan. Hij belandde in de cel en keerde vorig jaar naar de politiek terug. Rabbijn Ovadia Yosef, de spirituele leider van de partij, besloot daarop om Deri co-voorzitter te maken. Daardoor moest de huidige voorzitter, Eli Yishai, niet aftreden. Deri is zeer geliefd bij de kiezers van zijn partij die hem zijn misstap hebben vergeven ‒ hij nam het geld aan om scholen in nood te financieren ‒ aldus zijn versie van het verhaal. Peilingen zien de partij landen op 10 zetels.
Zahava Gal-On (Meretz)
Het linkse Meretz is vergelijkbaar met Groen bij ons. Gal-On helt fel over naar de linkse vleugel van de partij en was in het verleden voorzitter van B’Tselem, een ngo die de Israëlische staat constant het vuur aan de schenen legt. Ze toonde ook begrip voor soldaten die om ideologische redenen legerdienst weigerden. De voorbije jaren is Meretz verschrompeld tot een mini-partijtje met slechts 3 zetels. De peilingen voorspellen dat Meretz ditmaal beter kan scoren. De partij zou haar score zelfs kunnen verdubbelen tot 6 zetels.
Hanin Zuabi (Balad)
Deze Arabisch-Israëlische politica is niet onbesproken. Ze steunde en nam deel aan de flotilla’s naar Gaza en noemt de Israëlische staat “inherent racistisch” omdat het zich als ‘Joodse’ staat profileert. Doch desondanks deze gebeurtenissen raakte ze verkozen. Een comité voor de verkiezingen verbood haar om aan de volgende stembusgang deel te nemen, maar deze beslissing werd door het Hooggerechtshof ongedaan gemaakt. Naar analogie met de andere partijen in Israël is ook onder Arabische politici weinig eensgezindheid te vinden. Er zijn daarom 3 kleine Arabische partijen waaronder Balad, Hadash en Ta’all. Samen behalen ze waarschijnlijk 9 of 10 zetels.
