Adviesraad oorlogsmonument “laat Joodse gemeenschap links liggen”

Herman Van Goethem en Inge Schoups van de adviesraad (foto: Joods Actueel)

De adviesraad van de stad Antwerpen maakte op vrijdag zijn aanbevelingen bekend rond de herdenking van de Tweede Wereldoorlog in de stad. Daarin wordt gepleit voor één centraal monument met aandacht voor de verschillende slachtoffergroepen. Bij Joodse organisaties is enige wrevel te horen omdat zij nooit werden geconsulteerd. “Hopelijk is dit niet de voorbode van wat er moet komen”, horen we van Raphael Werner, voorzitter van het Forum der Joodse Organisaties.

Wij hadden een gesprek met Werner.

Raphael Werner

Joods Actueel: Welke zijn uw conclusies over het rapport?
Werner: “Het is een mijlpaal voor deze stad en de voorgestelde oplossing juichen wij toe. Alle slachtoffers verdienen een herinnering zolang het monument duidelijk maakt dat de Joodse gemeenschap zowel proportioneel als in individuele cijfers veruit de grootste tol heeft geleden – en als enige van de slachtoffergroepen werd vervolgd louter om haar identiteit. (Dat was niet zo voor de militairen, verzetsstrijders en onschuldige slachtoffers van de V-bommen, red.)

Joods Actueel: Waren jullie betrokken bij het werk van de raad?
Werner:We werden over bepaalde elementen geregeld op de hoogte gehouden door de burgemeester en individuele leden van de commissie. Maar wij werden nooit officieel uitgenodigd door de adviesraad om onze argumenten en bezorgdheden bekend te maken.

Advertentie

Joods Actueel: Herman Van Goethem, die het rapport toelichtte, verklaarde dat het niet nodig was om de Joodse gemeenschap te horen “omdat wij goed genoeg weten wat zij denken”.
Werner: “Dat is helemaal fout, en je ziet dat er geen rekening met ons is gehouden als je het rapport leest. Dat komt goed tot zijn uiting in paragraaf 4 van de tekst. Daarin lezen we dat de adviesraad verschillende instanties aanbeveelt om het project te omkaderen, zoals het Vredescentrum, het Stadsarchief en het War Heritage Institute maar de Joodse gemeenschap wordt daarin helemaal niet vermeld! (fel).

En dat is bijzonder sneu aangezien het Forum der Joodse Organisaties als enige een aanzienlijke rol speelde in de instandhouding van de herinnering aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Ook is het net onze organisatie die sinds 2012 de vraag aankaartte voor een monument met de namen van alle slachtoffers en een stuwende kracht was van dit initiatief.”

Bart De Wever aan het monument op de Belgiëlei in 2017

Joods Actueel: Hoe zit het met het bestaand monument voor de Joodse slachtoffers aan de Belgiëlei?
Werner: Dat blijft uiteraard behouden en ook daar was het beter geweest indien de adviesraad ons had uitgenodigd voor een gesprek.

Mag ik er aan herinneren dat het monument er staat op een historische locatie, daar waar de heilige boeken uit de synagoge werden gehaald en verbrand, vlakbij de spoorlijn die diende om Joden te deporteren, op de plaats waar anti-Joodse razzia’s werden gehouden en op het feit dat er onder het monument assen begraven liggen afkomstig uit de crematoria van Auschwitz. De adviesraad gaat daar allemaal aan voorbij en gooit ons op één hoopje met andere initiatieven in de stad zoals standbeelden voor de oorlog – dat doet wel pijn.

Joods Actueel: Hebt u dit reeds met het stadsbestuur besproken?
Werner: “Gelukkig weten we dat de burgemeester en het stadsbestuur wel oor hebben naar onze bezorgdheden en tijdens onze vergaderingen hebben ze er ons steeds van overtuigd dat wij een belangrijke betrokken partij zouden blijven. We behouden dus alle vertrouwen in de burgemeester.”

Joods Actueel: Ook de Stolpersteine zouden een plek in de stad moeten krijgen adviseert de raad.
Werner: “Wij hebben in het verleden gewezen op enkele negatieve aspecten van de Stolpersteine. Eén van de belangrijkste argumenten was dat niet iedereen herdacht zou worden, bijvoorbeeld families die volledig werden uitgeroeid door de nazi’s en van wie er niemand overblijft om een steen in hun naam te bestellen.

Dat bezwaar zou wegvallen wanneer alle namen worden opgenomen in een monument. Toch zou het geruststellend zijn om met de Stolpersteine te wachten tot de eerste spade in de grond gaat want nu hebben we totaal geen zicht op wat er exact komt en wanneer dit gerealiseerd zal worden.”

Advertentie