“Beslissing om nieuwe huizen te bouwen in bezet gebied is enorme vergissing van Israël”

Hans Knoop werkte jaren als correspondent in Israël voor verschillende media waaronder de Nederlandse radio, de BRT, De Telegraaf en de Duitse Springerpers. Hij is niet mals voor de manier waarop de regering Netanyahu met het vredesproces omgaat. Hans Knoop is ook woordvoerder voor het Forum der Joodse Organisaties over het Midden-Oosten maar schrijft volgend opiniestuk wel in eigen naam.

Ruim een jaar lang heeft de Israëlische regering alle banden van het biljart bespeeld om een opwaardering van de status van de Palestijnse Autoriteit te voorkomen. Minister van Buitenlandse Zaken Lieberman dreigde op een bepaald moment er zelfs mee als afschrikking aan te kondigen dat Israël de autonome Palestijnse regio’s opnieuw zou bezetten als de PA de euvele moed zou hebben om de Algemene Vergadering van de VN te vragen de status op te waarderen tot die van ‘non member state’.

Een status gelijk aan die van het Vaticaan bijvoorbeeld. Nog rechtsere politici in Israël dan Lieberman gingen zelfs zo ver te suggereren dat als de PA naar de Algemene Vergadering zou gaan, Israël de Westelijke Jordaanoever zou moeten annexeren. Premier Netanyahu riep bij herhaling dat een eventuele opwaardering van de status van de PA van waarnemer tot non member state een ernstige belemmering van het vredesproces zou opleveren. Ik vraag me in alle onschuld af over welk vredesproces Bibi het heeft. Het vredesgesprek stagneert al enkele jaren en dat is weliswaar voor een aanzienlijk deel maar niet uitsluitend te wijten aan de houding van de PA.

En waarom zou een verhoogde status van de PA een belemmering voor het vredesproces opleveren? De Israëlische regering heeft die bewering op geen enkele wijze feitelijk onderbouwd. Eerder lijkt mij het bewijs voor het tegendeel te leveren. Een evenwichtiger verhouding tussen de bezettende mogendheid en de entiteit die bezet wordt zal eerder tot resultaat leiden.

Advertentie

Verdelingsplan

Als men de PA al een verwijt kan maken, is het dat het thans deed wat het 65 jaar eerder had moeten doen. Als de Palestijnen in 1947 het verdelingsplan van de VN zouden hebben geaccepteerd en in vrede met en naast Israël zouden hebben geleefd, zou het al decennia een welvarende staat hebben kunnen zijn in een groter territorium dan thans het geval is.

Het enige argument dat Israël tot dusverre heeft opgeworpen waarom men tegen de opwaardering gekant was, betrof het feit dat als Palestina een staat is, ook de gang naar het Internationaal Strafhof in Den Haag voor Abbas openstaat en Israëli’s daar aangeklaagd kunnen worden. Maar ook dit lijkt geen zwaarwegend argument om tegen de opwaardering te zijn. Israël heeft immers van het Internationaal Strafhof in Den Haag niets te vrezen zolang het zelf in eigen land oorlogsmisdaden of ernstige misdragingen van militairen of politici vervolgt en tot dusverre is dat steeds het geval geweest. Het Strafhof in Den Haag heeft eerst bevoegdheid als (vermeende) misdaden in het land waar ze hebben plaats gevonden aldaar niet vervolgd worden.

De reactie van Israël op het besluit van de Algemene Vergadering tot opwaardering van de status van de Palestijnse gebieden kan niet anders worden beoordeeld dan een enorme misslag. Israël kondigde aan drieduizend nieuwe woningen te bouwen en belastinggeld aan de PA vooralsnog niet af te dragen. Zelfs de beste bondgenoten van Israël zoals de VS, Duitsland en Nederland waren door de reactie van Jeruzalem geschokt. De Nederlandse ambassadeur in Israël kondigde bij Lieberman aan dat zijn land voortaan bij stemmingen in de VN Israël niet meer zal steunen als de bouw van nieuwe huizen in bezet gebied niet wordt teruggedraaid. Het is een onbegrijpelijk reflex van Israël om bij wijze van ‘strafmaatregel’ de Palestijnen te straffen met de bouw van drieduizend nieuwe woningen. Een maatregel die aan geen enkele bevriende natie is uit te leggen en die Israël internationaal diplomatiek in een ernstig isolement brengt.

En daarbij een strafmaatregel waarvoor? De PA heeft op legitieme wijze om een opwaardering van de status verzocht. Of we dat nu leuk vinden of niet, het goede recht van Abbas was het wel. Niet het verzoek van Abbas aan de VN was een schending van het internationaal recht, maar het antwoord van Israël daarop. Die reactie is des te ongelukkiger ook voor wat de timing betreft, omdat Israël diplomatiek sterker dan ooit uit de Gaza Oorlog was gekomen. Het gehele Westen stond zonder enig voorbehoud achter de Israëlische represaille op de moordenaarsbende in Gaza. Ook de internationale media (uitglijders bij de VRT daar gelaten) stonden dit keer vierkant achter de Joodse staat. Men moet waarlijk decennia terug om een dergelijke solide internationale steun voor de positie van Israël te vinden.

Sympathie verspeeld

Die sympathie en steun (ook van Catherine Ashton namens de EU) heeft Jeruzalem in een dag verspeeld door de reflex op de beslissing van de Algemene Vergadering van de VN. Een commentator in de krant Yediot noemde de beslissing van de Israëlische regering “een klap in het gezicht van de regering Obama” die samen met Canada en Tsjechië als enige westerse staat tegen de opwaardering van de PA had gestemd. En uit het feit dat zelfs de Duitse bondskanselier Merkel zich (evenals de traditionele Israël-vriend Nederland) zich van stemming had onthouden, ging volgens Israëlische commentatoren een duidelijk signaal uit. Een signaal dat door Israël kennelijk was misverstaan, want in plaats van te analyseren waarom Berlijn, Den Haag en andere Europese staten zich van stemming onthielden, kwam Israël met de strafmaatregel tegen de PA die inderdaad niet anders kan worden uitgelegd dan het bruuskeren van bondgenoten en provoceren van Abbas.

Advertentie

Volgens ex-premier Olmert laat Bibi geen kans onbenut om zowel Abbas als Israëls beste vrienden tegen zich in het harnas te jagen. Olmert verwijt Bibi gematigde Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever in de armen van Hamas te jagen door de PA daar waar mogelijk te vernederen. Tijdens een recente tournee in de VS wees Olmert er op dat Israël en de Palestijnen nog nooit zo dicht bij een vredesakkoord waren geweest als in de laatste fase van zijn premierschap.

Het vertrouwen dat hij met Abbas had opgebouwd, verdween echter als sneeuw voor de zon na de machtsovername door Bibi die weliswaar ooit aan de Bar Ilan Universiteit aankondigde dat ook hij akkoord gaat met een tweestatenoplossing, maar in concreto alles zou hebben gedaan om een deling van het land onmogelijk te maken. Krediet verdient de regering zeker wel voor de wijze waarop het tijdens de recente operatie in Gaza met de internationale media omging. Israël bleek duidelijk te hebben geleerd van de communicatiefouten die het tijdens de vorige Gaza oorlog had gemaakt. Toen liet het bijvoorbeeld geen journalisten in Gaza toe, zodat de wereld uitsluitend partijdig en onjuist geïnformeerd werd door Hamas-getrouwe journalisten in Gaza zelf. Ditmaal konden westerse journalisten zelf ter plekke over de oorlogshandelingen berichten. Ook wist Israël op professionele wijze het voorlichtinginitiatief naar zich toe te trekken door de media te voorzien van schokkend beeldmateriaal van Israëlische slachtoffers dat aan de oorlog vooraf ging. Daarmee was gedurende de gehele oorlog de toon gezet.

Dat de inwoners van Sderot en andere plaatsen in zuidelijk Israël, die al vele jaren onder vuur liggen, ontevreden over de media blijven, is even begrijpelijk als onterecht. Het algemene verwijt van de Israëlische burgers is dat er over de dagelijkse raketbeschietingen nooit iets in de internationale pers staat, maar als Israël na uiterste zelfbeheersing terugslaat en er aan Palestijnse zijde burgers vallen, de bebloede kinderlijken van het tv-scherm spatten.

Ieder mens zou reageren zoals de Israëli’s doen, maar het is een miskenning van de modus operandi van de media. De media melden niet iedere (mislukte) raketinslag rond Sderot omdat iets dat dagelijks geschiedt geen nieuwswaarde meer heeft en meer van hetzelfde wordt. Israëlische represailles vinden daarentegen zelden plaats en leiden inderdaad (kortstondig) tot breaking news. Hoe langer echter de oorlog duurt, des te minder aandacht er aan zal worden besteed. Ook een langdurige oorlog wordt immers meer van hetzelfde. Na ongeveer de derde dag opende vrijwel geen krant of tv-journaal meer met Gaza. In Frankrijk had een mogelijk onwettige financiering van de verkiezingscampagne van ex-president Sarkozy de oorlog in Gaza van de voorpagina’s verdrongen en in Nederland achtte de grootste krant van het land, De Telegraaf, op de vierde dag van de operatie de oplossing van een bijna twintig jaar oude moordzaak journalistiek majeur aan de bombardementen door de Israëlische luchtmacht.

Media

De modus operandi van de media valt aan de doorsnee Israëli moeilijk uit te leggen. Voor elke Israëli is iedere raket op Israël groot en breaking news. Maar Israël is niet het centrum van het universum en daarom moeten de raketten op Sderot het afleggen tegen de schikking die Strauss Kahn in New York met het kamermeisje trof. Toen ik een halve eeuw geleden als leerling- journalist aan de nieuwsdesk van De Telegraaf werd gestationeerd, prentte mijn hoofdredacteur mij in dat de belangrijkheid van een nieuwsbericht het aantal doden gedeeld door het aantal kilometers is.

Ook Israëlische journalisten werken met dit mantra. Met zekerheid durf ik te stellen dat als dagelijks vanuit Breda raketten op Hoogstraten en Brecht zouden worden afgevuurd die doorgaans doel missen, daar in de Israëlische media ook uiteindelijk niets meer over zou verschijnen. Met vooringenomenheid jegens Israël of antisemitisme heeft dit alles doorgaans – uitzonderingen daar gelaten – niets van doen, maar alles met de modus operandi van de journalistiek. Het is winst dat Israël daar ditmaal professioneel op heeft ingespeeld.