Claude Marinower (Open VLD): “ik zou graag een mandaat willen toevoegen aan mijn carrière als schepen”

Antwerps schepen Claude Marinower is de voorbije legislatuur gepassioneerd geraakt door een departement dat hij voordien nauwelijks kende, namelijk Onderwijs. Marinower vertelt in dit gesprek over zijn passie voor deze functie maar geeft ook zijn visie over antisemitisme en het Midden-Oostenconflict. Marinower staat voor zijn partij op de derde plaats bij de komende Gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen na Erica Caluwaers en Philippe De Backer.

“Hoe goed kent de jonge seculier de jonge orthodoxe jood nog? In mijn jeugd trokken we samen naar het stadspark en we voetbalden tegen elkaar. Dat is nu anders”.

“Het is niet zo dat ik zonder slag of stoot alle kritiek op Israël stilzwijgend laat passeren binnen mijn partij”

Interview: Michael Freilich – Foto’s: Donald Woodrow

Als schepen beloofde Marinower dat met hem aan het roer elk kind op 1 september naar school kon gaan, en dat is hem gelukt. En dat terwijl in Brussel grote aantallen kinderen pas in januari een school te pakken krijgen. Marinower creëerde 11.000 extra basisschoolplaatsen en heeft er nog eens 5000 extra in de steigers staan voor leerlingen die de overstap zullen maken naar het middelbaar onderwijs. Hij gaat naar eigen zeggen ook niet uit van enige fataliteit. “Het maakt niet uit of het kind arm of rijk geboren is, uit een éénoudergezin komt of uit oorlogsgebied, we zetten in op de talenten en de passies van iedereen”

Advertentie

De verkiezingen zijn in aantocht zit de dash er nog in? Of speelt dat enkel op het federale niveau?

Bij ons in het college zit de dash er nog zeker in! Er worden ook met grote regelmaat nieuwe projecten voorgesteld. We hebben altijd gezegd dat Antwerpen zich in een uitzonderlijke positie bevindt: we hebben meer dan honderdduizend leerplichtige leerlingen en er zijn twintigduizend personeelsleden aan de slag. Dat betekent dat we meer leerlingen tellen dan dat er waar ook in een Vlaamse stad of gemeente inwonerzijn buiten Gent en Brugge. We hebben op onderwijsvlak dan ook met speciale uitdagingen te maken en hebben een groots project opgezet om Antwerpen tegen 2028 ‘Onderwijshoofdstad van Vlaanderen’ te maken. We vroegen 70 stakeholders uit onderwijs, bedrijfsleven en middenveld om hierover hun visie met ons te delen en dat plan werd gisteren aan de pers voorgesteld. Er is dus geen sprake van een tekort aan motivatie, laat staan aan een gebrek aan daadkracht.

Onderwijs is een nieuwe materie voor u maar lijkt u toch goed te bevallen?Ik wist wel dat ik goed met kinderen kon opschieten maar zetelde nog nooit in een commissie onderwijs, collega’s met jonge kinderen voelden zich daartoe eerder geroepen. Ik ben dus begonnen met mij te verdiepen in het reilen en zeilen hiervan en gaandeweg is dat een passie voor mij geworden. Elke woensdagmorgen, als ik op schoolbezoek ga, is het voor mij een feest.

U hebt ook joodse scholen bezocht in Antwerpen?Ja, de meeste met uitzondering van één of twee. Jesode Hatora, Belz, Wiznits, Beis Chinuch, Yavne. Bij Satmer (een niet gesubsidieerde privéschool, red.) ben ik niet geweest en ik heb ook geen poging ondernomen. Soms herken ik ook kinderen omdat ik hun familie ken. Het is echt grappig om kinderen grote ogen zien trekken omdat ik de voornaam van hun opa ken. In Tachkemoni herkende de leraar mij als oud-leerling. Toen de kinderen, ze waren tien jaar, hoorden dat ik afstudeerde in 1972 zei een jongetje “en u leeft nog”. Dat zijn leuke verhalen maar schoolbezoeken zijn een ware verrijking. En als er later een dossier op tafel komt van school X uit wijk Y dan kan ik met het fotomateriaal het bezoek reconstrueren en mij de infrastructuur van het schoolgebouw levendig voor de geest halen.

Zou u geen minister van Onderwijs willen worden?We zullen eerst de verkiezingen afwachten, maar ik zou graag een mandaat willen toevoegen aan mijn carrière als schepen. Een aantal projecten zijn lopende en ik zou ze natuurlijk graag tot de volledige realisatie willen opvolgen.

Kunnen Joodse scholen ook putten uit het Antwerpse onderwijsbudget of zijn er andere ideeën om geld in te zamelen?Ja, ze zouden beroep kunnen doen op die middelen van het Antwerpse budget die niet gereserveerd staan voor het stedelijk onderwijs. Maar de meesten hebben dat niet gedaan alhoewel ze het toch zouden moeten weten. Ik werd wel aangesproken om bijvoorbeeld een plek te zoeken voor hun plannen en ik ontvang hen ook met veel plezier. Om geld in te zamelen richten sommige scholen een gebouwenfonds op en organiseren ze acties waarbij ouders, grootouders en oud-leerlingen gevraagd wordt om één of vijftig vierkante meter te kopen.

Uw schepenmandaat slorpt zoveel tijd op dat er weinig ruimte overblijft voor andere Joodse initiatieven buiten het onderwijs.Ik ben bestuurslid van de Stichting van het Jodendom van België en probeer toch alle vergaderingen daarvan bij te wonen. En natuurlijk is mijn betrokkenheid bij het Joodse Museum van Deportatie en Verzet onverminderd. Als alles goed loopt beginnen we in het voorjaar van 2019 aan de inrichting van een totaal nieuw Memoriaal.

Advertentie

Dat was nodig?Meer dan nodig omdat het Memoriaal, zoals het opgeleverd werd bij de opening van Kazerne Dossin, te veel beperkingen had. Pas na de uitvoering kon je vaststellen ‘hier ontbreekt iets’, er was geen ‘nesjomme’. De ziel en de betrokkenheid waren tastbaar niet aanwezig. De conclusie is dat je op papier een perfect project kan hebben, je kan het uitgetekend voor je zien maar eens je effectief in de ruimte staat, besef je pas dat er iets mankeert.

Uw collega’s in de Senaat vragen de aanstelling van een coördinator antisemitismebestrijding. Hoe staat u tegenover dit initiatief?Er is nog maar één krant die lezersreacties toelaat (Het Laatste Nieuws, red.) De reacties worden gescreend door een moderator en dan denk ik bij mezelf al jaren ‘je ziet toch dat zoiets niet door de beugel kan’. Het toont dat antisemitisme wel degelijk bestaat en ook dat je het niet zomaar weg krijgt. Het is een feit dat één van de Joodse scholen in Brussel zijn deuren moest sluiten en daarin speelde antisemitisme zeker een rol. Of de aanstelling van een coördinator daar de beste oplossing voor is, daar ga ik me niet over uitspreken maar ik neem aan de senatoren De Gucht en Taelmans dat bestudeerd hebben en tot deze conclusie kwamen, dat is dan prima.

Wat met het onderwijs?Het is een kwestie van opvoeding om inzicht te krijgen in de mechanismens en de dynamiek van een ontsporende massa. Kazerne Dossin speelt daarin een belangrijke rol. De museumcijfers qua schoolbezoeken zijn best indrukwekkend. Een bezoek geeft inzicht tot wat antisemitisme kan leiden. De nagenoeg vijfentwintigduizend slachtoffers hier in België die hadden maar één misdaad begaan en dat was hun joodse afkomst.

Toch zegt Ludo Abicht in Knack dat sommige leerkrachten daarover niet meer durven spreken vanwege een hostiele moslimpopulatie in hun klas. Klopt dat?Dat fenomeen bestaat maar zal van de leerkracht afhankelijk zijn en verschilt van school tot school. In het stedelijk onderwijs is nu een nieuw programma opgezet rond herinneringseducatie. Alle scholen waar Joodse kinderen verdwenen, gedeporteerd en vermoord werden krijgen een gedenkplaat met de namen van de slachtoffers.

Uw partijvoorzitster Gwendolyn Rutten zou volgens onze bron een akkoord over het Joods onderwijs van de ultraorthodoxe scholen gekelderd hebben?Daar circuleren verschillende versies over. Ik kan alleen bevestigen dat er nog steeds gesprekken aan de gang zijn en dat het niet om een evident project gaat. Niet voor diegenen die van buitenuit naar de Joodse gemeenschap kijken maar evenmin voor de orthodoxen die het van binnenuit bekijken. Ik stel vast dat er toch positieve ontwikkelingen aan de gang zijn die ik tien jaar geleden niet voor mogelijk zou houden en dat de dialoog verder loopt. Om nu te zeggen dat Gwendolyn in haar eentje een bestaand voorstel heeft getorpedeerd, dat durf ik te betwijfelen.

We hebben u niet echt gehoord in het debat over koosjer slachten. Uw partijgenoot Philippe De Backer zei dat je de invoer van koosjer vlees moet kunnen garanderen.De strijd rond het onverdoofd slachten is gestreden met de meest democratische middelen en het Vlaams parlement heeft beslist. Burgers en organisaties beschikken in een democratie over rechtsmiddelen om dat besluit aan te vechten en dat gebeurt momenteel ook. Het wordt dus afwachten. Philippe De Backer stelde dat er landen zijn waar de koosjere slacht is toegelaten en dat niemand zich kan verzetten tegen de invoer ervan naar ons land. In Zwitserland is de koosjere slacht al heel lang verboden en Joden daar importeren hun vlees vanuit Frankrijk. Er is ook de versie van Pinkhas Kornfeld (secretaris van de Joodse gemeente Machsike Hadas, red.) die zei “dan zullen we maar patatten eten”.

Maar u heeft zich nooit gemengd in het debat…Ik heb me daar nooit over uitgesproken omdat ik oordeelde dat er aan Joodse kant mensen waren die daar met grotere deskundigheid over zouden schrijven of spreken. Ik eet zelf niet koosjer maar wie ben ik om aan anderen het recht te ontzeggen om dat te doen. Maar er is in de loop der jaren in de samenleving een switch gemaakt. Je weet dat hetzelfde verbod even goed in Nederland kon liggen want daar scheelde het maar een haar.

En waarom kon daar wel wat hier niet kan?Ik denk dat de maatschappelijke druk om hier verandering in te brengen onhoudbaar groot werd. Dat zonder uitzondering alle partijen dit mee goedkeurden heeft te maken met de manier waarop de samenleving met dieren en met dierenleed omgaat. Kijk naar de grote aantallen reacties die volgen op beelden van wantoestanden in slachthuizen, ook de heftigheid waarmee gereageerd wordt zegt genoeg.

Bent u blij met de Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als Israëlische hoofdstad?Ik ben opgevoed en opgegroeid in Antwerpen en volgde lessen aan een Joodse school. En daar heeft nooit enige twijfel bestaan rond het feit dat Jeruzalem altijd en immer het centrum van het Jodendom is en was. Het debat of Jeruzalem nu wel of niet op dit ogenblik een erkenning als hoofdstad van de VS moest krijgen, daar zullen historici zich pas later over kunnen uitspreken. Maar we mogen ook niet vergeten dat president Trump heeft uitgevoerd wat het Amerikaanse Congres al in 1994 unaniem besliste.

Uw zusterpartij MR is bijzonder kritisch voor Israël. Eenzelfde geluid bij minister van Ontwikkelingssamenwerking, Alexander de Croo.Israël heeft een gesprekspartner nodig om een Tweestatenoplossing te realiseren. Maar hier heb je aan de andere kant een partner die niet aarzelt om premies en vergoedingen uit te betalen aan de families van terroristen die zich opblazen. (hoe meer Joden de Palestijnse terrorist weet te vermoorden hoe hoger de uitkering voor zijn familie, red.) Ik laat in ieder geval mijn stem horen binnen de partij, waarmee ik niet zeg dat ik voor het grote kantelmoment kan zorgen maar het is niet zo – en mijn kabinetschef kan dat beamen – dat ik zonder slag of stoot alles stilzwijgend laat passeren.

Het wordt tijd en niet alleen op het gebied van onderwijs dat iemand, en niet iemand uit de Joodse gemeenschap, en niet iemand uit Israël, de cijfers naast elkaar legt: dit is wat jaarlijks gesubsidieerd is en dit is wat ermee gebeurd is.

Op het kabinet van Alexander De Croo lopen de ngo’s de deur plat en strooit de minister rijkelijk met steeds meer subsidies voor de Palestijnen.Dat NGO’s daar de deuren plat lopen is normaal. Als ze ergens een deur moeten platlopen dan is het toch wel die van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Wat betreft de subsidies denk ik dan: is dit goed overwogen en is er echt over doorgesproken? Of zegt men gewoon op het kabinet van De Croo: ‘flauwekul’. Ik kan niet inschatten hoe het daar loopt maar ik zie dat wel dat we maar een paar maanden verwijderd zijn van het incident waarbij een Palestijnse school opgedragen werd aan een terroriste en heb daar bedenkingen bij. De haat in het Palestijns onderwijs is een probleem dat al jarenlang gekend is. Ik geef toe dat ik er grote moeite mee heb en laat geen kans voorbijgaan om mensen binnen de hogere cenakels van mijn partij daarover te spreken.

Wat stoort u aan de manier waarop de pers Israël voorstelt.Neem de reacties over de uitspraken van de Israëlische ambassadeur Frankel. Ik ben toen op De Afspraak geweest en heb gezegd: ‘als later zou blijken dat de feiten anders zijn dan de veronderstelling waarvan men vandaag uitgaat, en het duidelijk wordt dat het grote aantal doden geen vreedzame burgers zijn maar betaalde leden van een terreurorganisatie, dan verwacht ik op zijn minst dat men dan een bepaalde nuancering zou aanbrengen. Dat is nooit gebeurd.

Ik heb de verontschuldigingen gelezen van een aantal Britse parlementsleden toen bekend raakte hoe de vork in de steel zat. Of je je verontschuldigt of niet, dat moet iedereen voor zichzelf uitmaken maar de intellectuele eerlijkheid noopt tot bijstellen van de eerdere verhalen. Hetzelfde met de feiten die aan het licht komen over het baby’tje die, zo weten we nu, al ’s morgens overleden was. Je hoeft geen partij te kiezen voor Israël, maar je kan tenminste de zaken nuanceren. Het is niet zwart of wit en je moet de moed hebben om bij te stellen waar nodig.

Hoe reageert u op het initiatief van Joseph Steimetz met een figuur als Youssef Kobo?
Hij heeft ervoor gekozen om samen met Kobo een initiatief uit de grond te stampen en die keuze was zeer ongelukkig. Joseph is lid van onze jongerenafdeling en daar was al enige tijd een discussie opgestart om een dergelijke samenwerking te realiseren. Al ben ik ervan overtuigd dat hij dat met de beste bedoelingen heeft gedaan, hij heeft een verkeerde inschatting gemaakt en de gevolgen daarvan onderschat. Maar ik blijf wel het idee genegen.

Hoe doet uw collega Markowitz het in uw ogen?Hij volgt Willem Frederik Schiltz op en doet dat op een fidele manier. De man is bijzonder sympathiek en goed met mensen in de omgang. Je zal niet iemand kunnen vinden die zegt ‘die Markowitz wat is met dat voor iemand’, juist het tegendeel is waar, iedereen spreekt over een vriendelijke man die aangenaam in de omgang is en bekend staat als een harde werker.

Er is een grote shift in de demografische ontwikkeling van de Joodse gemeenschap.Die verandering is ingezet na de oorlog maar nu is er sprake van een explosieve aangroei. Kazerne Dossin is spijtig genoeg de plaats bij uitstek om een vergelijking te maken tussen de vooroorlogse en de naoorlogse joodse gemeenschap. Een paar jaar geleden stond er langs de weg een fotobanner aan het Albertpark met de foto’s van alle mensen uit één treinkonvooi. De banner liet zien dat het aantal ultraorthodoxe mensen op die deportatietrein bijzonder klein was.  En nu! Kijk naar het aantal gebedshuizen!  Je mag het mij niet kwalijk nemen, maar het is de realiteit dat de geschiedenis van de Joden in Antwerpen niet geschreven is door het meest orthodoxe segment. Ik moet wel opmerken dat er in die groep steeds meer mensen een beroep uitoefenen zoals elektrieker of loodgieter.

De vraag is, hoe goed de jonge seculiere jood de jonge orthodoxe jood nog kent. In mijn jeugd kende joodse jongeren elkaar nog. Religieus of niet, we trokken samen naar het stadspark en we voetbalden tegen elkaar. Dat is nu anders.

En om terug te keren naar je vorige onderwerp: antisemieten maken geen onderscheid tussen orthodoxe of andere joden.