Bart Somers pleit voor “objectief onderzoek” naar de rol van de NMBS bij Jodentransporten

Naar aanleiding van het onderzoek en de daarbij horende conclusies in Nederland over de rol van de NS (Nederlandse Spoorwegen) bij het transporteren van Joden naar concentratiekampen, pleit Mechels burgemeester Bart Somers ervoor dat ook in ons land dergelijk studiewerk zou gevoerd worden. Het onderzoek in Nederland komt er na gelijkaardige studies in Frankrijk en Duitsland, waarbij de maatschappijen de nodige conclusies trokken. In ons land weigert de NMBS een intern onderzoek.

Bart Somers in een reactie aan Joods Actueel:

“De NMBS is mijn inziens moreel verplicht een grondig en objectief historisch onderzoek te doen naar haar betrokkenheid en haar rol bij de deportaties van meer dan 25,000 Joden en Roma naar de nazi-vernietigingskampen.

Het is immers duidelijk – en dhr Janni Haeck heeft dat bij de inhuldiging van de spoorwegwagon aan kazerne Dossin namens de spoorwegen al erkend in 2016 – dat ook de spoorwegmaatschappij deel uitmaakte van een “gewillig België” dat zich te gemakkelijk inschakelde in de nazi-politiek van de bezetter.

Dit onderzoek kan evident ook in beeld brengen hoe in de spoorwegmaatschappij mensen ook moedig verzet pleegden en weigerden mee te werken met het nazi-regime.”

Advertentie

Orders weigeren
De NMBS is echter nog niet helemaal overtuigd van haar eigen – al dan niet negatieve – aandeel tijdens de oorlog. Tot nog toe heette het dat de administratie “niet anders kon”, omdat het onder bestuur kwam van de Duitse autoriteiten. Maar dat is niet volledig correct; zoals alle Belgische administraties, kon ook de NMBS orders van de bezetter weigeren wanneer die tegen de Belgische wetgeving ingingen.

Holocaustonderzoeker Marc Michiels: “Wij hebben persoonlijk verschillende getuigenissen opgetekend van Belgische machinisten die meewerkten aan de deportaties. Het verhaal dat die enkel werden uitgevoerd door Duitse beambten kan dus naar het rijk der fabeltjes worden verwezen”.

Geen studie
Toch heeft de spoorwegmaatschappij nooit een studie besteld om haar eigen aandeel grondig te onderzoeken (ondanks expliciete vragen hiervoor in 2012 in Joods Actueel) en dat is een spijtige zaak want hoe langer er wordt gewacht, des te moeilijker het zal zijn om alle stukjes van de puzzel in elkaar te passen.

Dat de NMBS deze stap dient te zetten is een evidentie, aldus Marc Michiels, de man achter de herdenkingsplechtigheden van het XXste treinkonvooi in Boortmeerbeek.

“Wij hebben in Boortmeerbeek nooit iets opgemerkt van verontschuldigingen namens de NMBS en zeventig jaar na datum hoop ik dat deze toch nog zullen geformuleerd worden. Wel heeft de spoorwegmaatschappij ons tenminste niet tegengewerkt toen we een monument geplaatst hebben, maar van enige actieve medewerking is zeker geen sprake”.

Blij met “bescheiden bijdrage”
Hetzelfde verhaal bij de terbeschikkingstelling van de treinwagon aan het Holocaustmuseum. De NMBS droeg daarvoor niet eens alle kosten en dat project moest mede gefinancierd worden door een vzw van de spoorweggroep, de Nationale Vereniging ‘Weerstanders van het Spoor’. De woordvoerster erkende dat ook en verklaarde in Joods Actueel: “We zijn blij een bescheiden bijdrage te hebben geleverd aan de herdenking van een van de zwaarste bladzijdes van onze geschiedenis.”

Claude Marinower, voorzitter van het Joods Museum van Deportatie en Verzet en tevens ondervoorzitter van Kazerne Dossin reageert ook:

Advertentie

“Het is geen enkele dag te vroeg hiervoor. Ik heb hiervoor al enkele jaren geleden gepleit en zeg reeds 20, 30 jaar lang dat wat betreft de ergste misdaad tegen de menselijkheid uitgevoerd op Belgisch grondgebied, elke steen moet worden omgekeerd en alles dient te worden onderzocht. Ik sluit mij dus volledig aan bij de vraag van Bart Somers.”

Christophe Busch de directeur van het Holocaustmuseum verklaarde op de VRT: