Israëlische drones in het Belgische leger

“Onbemand is de toekomst”, zei een woordvoerder van Defensie tegen mij en zo ziet het er inderdaad naar uit. Wanneer we het over drones hebben, of UAV’s (Unmanned Aerial Vehicle), denken we vooral aan de inzet van onbemande vliegtuigen door het Amerikaanse leger in Afghanistan, het Midden-Oosten en boven Iran.

Elke dag verschijnt in dit verband wel een artikel in de krant. Maar wat weinigen weten is dat de drones, en dan vooral de B-Hunter, ook door het Belgische leger worden gebruikt. Meer nog, deze B-Hunters zijn ontwikkeld in Israël. Het enige verschil met de Israëlische versie is de toepassing van een lasersysteem bij het opstijgen en landen, waardoor de oorspronkelijke drone de naam B-Hunter kreeg.

Rony Boonen – Joods Actueel

Israël en hightech zijn zowat synoniemen geworden als het over lucht- en ruimtevaart gaat. Op de luchtvaartbeurs van Le Bourget in 2011 schitterde Israël met zijn technologische hoogstandjes. De cockpits van tal van militaire en burgerlijke vliegtuigtypes zitten immers vol Israëlische apparatuur. En dit is al langer het geval. De oudere lezer zal zich nog herinneren dat de Franse president De Gaulle ooit een wapenembargo tegen Israël instelde, waardoor deze laatste geen Franse vliegtuigen kon aankopen. Opmerkelijk was dat de technologie in deze vliegtuigen in Israël ontwikkeld was en dat alleen de productie in Franse handen was.

Advertentie

In december 1998 werd het contract voor aankoop van de B-Hunter getekend. De eerste vlucht boven België had plaats op 27 maart 2001 te Elsenborn. De Belgische B-Hunter is niet bewapend, maar wel speciaal uitgerust voor spionage en verkenningsoperaties. De toestellen maken deel uit van het 80ste UAV squadron dat momenteel gestationeerd is in Florennes. Deze werden bij militaire operaties in Congo en in Bosnië-Herzegovina ingezet.

Vandaag worden ze in eigen land van op de luchtmachtbasis in Koksijde ingeschakeld om illegale olielozingen op zee op te sporen. Op de basis van Florennes worden ze gebruikt bij het detecteren van bosbranden in de Ardennen en zelfs bij het tellen van het wildbestand. Wij spraken met de verschillende persdiensten binnen het leger en met Eric Donnay, senior attaché Marine Environment bij het ministerie van Volksgezondheid. Via Groen! Kamerlid Wouter De Vriendt konden we ook de meest recente cijfers met betrekking tot de drones op de kop tikken.

 

Militaire operaties

In juni 2005 besliste de ministerraad om de Belgische deelname aan de oorlog in Bosnië-Herzegovina in het kader van de operatie ALTHEA uit te breiden. Het 80ste UAV SQN werd er gedetacheerd met 52 man, zes toestellen en vier controlestations op de basis in Tuzla. Hier bevonden zich toen al een vijftigtal Belgische militairen uitgerust met vier helikopters A-109. De B-Hunters werden belast met de observatie en het vergaren van informatie over het Bosnisch grondgebied en werden ook ingezet in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.

Deze missie werd zonder enig incident afgesloten. Onder slechte weersomstandigheden werden meer dan vierhonderd vluchturen en een discrete luchtobservatie in real time gerealiseerd. De inzet leverde belangrijke informatie op waarbij clandestiene operaties werden ontdekt.

In 2006 werd in het kader van de EUFOR-operaties in de Democratische Republiek Congo, voor, tijdens en na de verkiezingen de eenheid ingezet op de luchthaven van Dolo in Kinshasa. Gedurende vijf maanden actieve dienst werden er meer dan driehonderd vlieguren gepresteerd om inlichtingen over de stad Kinshasa en haar omgeving te verzamelen.

Advertentie

De operationele capaciteit van de B-Hunter werd door EUFOR enorm geapprecieerd en deze opdracht kreeg veel weerklank in de media en bij de binnen- en buitenlandse overheden.

 

Boven de Noordzee

Tijdens de oefenvluchten boven zee ontstond het idee om deze te combineren met toezicht op de milieuverontreiniging als gevolg van de drukke scheepvaart. De B-Hunters zijn immers met speciale camerasystemen uitgerust die zowel overdag als ’s nachts gedetailleerde beelden van de scheepvaartactiviteiten kunnen doorsturen. In 2008 tekenden eerste minister Leterme en minister van Defensie De Crem een samenwerkingsakkoord om militaire onbemande vliegtuigen in te zetten voor toezicht op de vervuiling van de Noordzee.

Deze beelden worden door de militaire commandopost in Koksijde in live streaming naar de Kustwachtcentrale doorgestuurd en door operatoren Leefmilieu en Defensie geanalyseerd. Indien de analyse abnormale sporen op het zeeoppervlak of andere verdachte activiteiten vaststelt, worden de schepen onmiddellijk geïdentificeerd en indien nodig, een politievaartuig of helikopter op hen afgestuurd om een inspectie aan boord uit te voeren.

Door de samenwerking tussen Defensie en Volksgezondheid kom je tot een win-win operatie dankzij het efficiënt inzetten van middelen en personeel. De piloten en operatoren van Defensie hebben hun training nodig om operationeel te blijven en via een inbreng van het DG-leefmilieu krijgt die training nog een extra zinvolle dimensie door toezicht te houden op de Noordzee.

Besturing

Drie personen besturen het toestel vanuit één controlestation: een mission-commander, een piloot-navigator en een waarnemer RTO (Real Time Observer). De piloot voert op basis van de gekozen navigatiewijze de richtings-, hoogte en de snelheidsgegevens in. De computer voert dan de nodige berekeningen uit en activeert de motoren en rolroeren. De RTO die rechts van de mission-commander zit, bestuurt de multirichtingscamera met behulp van een stick, wat niet zo vanzelfsprekend is. Hij moet het doel blijven viseren en voortdurend met de piloot communiceren.

In totaal zijn dertien personen van Defensie nodig om de B-Hunter klaar te maken en om hem te recupereren bij het einde van zijn opdracht. Inclusief de militaire luchtvaartcontroleurs en de weervoorspeller. Gedurende de vlucht, die tot tien uur kan duren, lossen twee ploegen van drie personen elkaar af bij de leiding van de operatie en uiteraard ook bij de besturing van de B-Hunter en de controle op afstand van het camerasysteem.

In 2008 bijvoorbeeld besteedden de B-Hunters zevenenzestig vlieguren aan opdrachten ter ondersteuning van de controle op vervuiling van de zee. Er werden toen tweehonderdnegenendertig schepen gecontroleerd. Tweemaal werd er een verdacht spoor achter een schip opgemerkt. De twee schepen in kwestie werden vervolgens door de Scheepvaartpolitie en de Scheepvaartcontrole geïnspecteerd. De toestellen vliegen op zevenhonderdvijftig meter waardoor het luchtvaartverkeer op lagere hoogten hiervan geen hinder ondervindt.

Actueel

Federaal kamerlid Wouter De Vriendt (Groen!) stelde op 12 februari 2012 een parlementaire vraag aan minister van Defensie De Crem. Hij had problemen met de kostprijs van dit alles.

De aankoopprijs voor de achttien B-Hunters bedroeg destijds 52,5 miljoen euro. Vijf van die achttien zijn inmiddels buiten gebruik. Twee daarvan gingen in Congo verloren: één crashte bij het opstijgen, een ander werd neergeschoten. Met twee andere vliegtuigen liep het mis bij de landing. De verliezen liggen lager dan bij de ‘Predator’-vloot van de Amerikanen.

Wouter De Vriendt: “Defensie heeft de drones ingezet in Bosnië-Herzegovina (2005) en in Congo (2006), maar sindsdien zijn ze niet meer gebruikt bij buitenlandse missies, enkel nog voor bewakingsopdrachten boven de Noordzee. Ik beweer niet dat dit zinloos is. Ze sporen bijvoorbeeld milieuvervuiling op, zoals het lozen van olie. Maar hebben we er echt dertien nodig? En kan er niet bespaard worden? De onderhoudskosten alleen al waren vorig jaar goed voor 2,75 miljoen euro”.

De Crem

Tijdens de oefenvluchten boven zee ontstond het idee om deze te combineren met toezicht op de milieuverontreiniging als gevolg van de drukke scheepvaart. De B-Hunters zijn immers met speciale camerasystemen uitgerust die zowel overdag als ’s nachts gedetailleerde beelden van de scheepvaartactiviteiten kunnen doorsturen. In 2008 tekenden eerste minister Leterme en minister van Defensie De Crem een samenwerkingsakkoord om militaire onbemande vliegtuigen in te zetten voor toezicht op de vervuiling van de Noordzee.

Deze beelden worden door de militaire commandopost in Koksijde in live streaming naar de Kustwachtcentrale doorgestuurd en door operatoren Leefmilieu en Defensie geanalyseerd. Indien de analyse abnormale sporen op het zeeoppervlak of andere verdachte activiteiten vaststelt, worden de schepen onmiddellijk geïdentificeerd en indien nodig, een politievaartuig of helikopter op hen afgestuurd om een inspectie aan boord uit te voeren.

 

Karakteristieken B-Hunter

Maker: Israel Aerospace Industries
Vleugelbreedte: 8,9 m
Lengte: 6,9 m
Maximumgewicht bij het opstijgen: 750 kg
Kruissnelheid: van 60 tot 80 knopen (110 à 150 km/u)
Autonomie: meer dan 10 vlieguren
Maximumhoogte: 15.000 voet (5000 m)
Motoren: twee Moto-Guzzi 750 cm3 van elk 65pk